Short Title: Mt (WSCp)
Short Short Title: Mt (WSCp)

November 2004

1081 citations

Cameron number: B8.4.3.1

We ask that you not copy and/or (re)distribute the corpus without the written consent of the Dictionary of Old English. The individual scholar must take responsibility for clearing copyright with the editors and publishers of the editions used in his/her own citations of the material.

Matthew (Cambridge, Corpus Christi College, MS. 140): Skeat 1871-87 24-244; Skeat, W.W., The Four Gospels in Anglo-Saxon, Northumbrian, and Old Mercian Versions (Cambridge) [repr. Darmstadt 1970].

Cited by chapter and verse no. following ed.

Text category: Prose

[000100 (1)] Æfter Matheus gerecednysse.

[000200 (1.1)] Her is on cneorisseboc Hælendes Cristes, Dauides suna Abrahames suna.

[000300 (1.2)] Soðlice Abraham gestrynde Isaac; Isaac gestrynde Iacob; Iacob gestrynde Iudiam & his gebroðra.

[000400 (1.3)] Iudas gestrynde Phares & Zaram of þam wife þe wæs genemned Thamar; Phares gestrynde Esrom; Esrom gestrynde Aram.

[000500 (1.4)] Aram gestrynde Aminadab; Aminadab gestrynde Naason; Naason gestrynde Salmon.

[000600 (1.5)] Salmon gestrynde Booz of þam wife Raab; Booz gestrynde Obeth of þam wife Ruth; Obeth gestrynde Iesse.

[000700 (1.6)] Iesse gestrynde þone cyning Dauid; Dauid cyning gestrynde Salomon of þam wife þe wæs Urias wif.

[000800 (1.7)] Salomon gestrynde Roboam; Roboas gestrynde Abiam; Abia gestrynde Asa.

[000900 (1.8)] Asa gestrynde Iosaphath; Iosaphath gestrynde Ioram; Ioras gestrynde Oziam.

[001000 (1.9)] Ozias gestrynde Ioatham; Ioatham gestrynde Achaz; Achaz gestrynde Ezechiam.

[001100 (1.10)] Ezechias gestrynde Mannasen; Mannases gestrynde Amon; Amon gestrynde Iosiam.

[001200 (1.11)] Iosias gestrynde Iechoniam & his gebroþru on Babilonis geleorednysse.

[001300 (1.12)] And æfter Babilonys geleorednysse Iechonias gestrynde Salathiel Salathiel gestrynde Zorobabel.

[001400 (1.13)] Zorobabel gestrynde Abiud; Abiud gestrynde Eliachim; Eliachim gestrynde Azor.

[001500 (1.14)] Azor gestrynde Sadoc; Sadoc gestrynde Achim; Achim gestrynde Eliud.

[001600 (1.15)] Eliud gestrynde Eleazar; Eleazar gestrynde Mathan; Mathan gestrynde Iacob.

[001700 (1.16)] Iacob gestrynde Ioseph, Marian wer, of þære wæs acenned se Hælend þe is genemned Crist.

[001800 (1.17)] Eornostlice ealle cneoressa fram Abrahame oð Dauid synd feowertyne cneoressa, & fram Dauide oð Babilonis geleorednysse feowertyne cneoressa, & fram Babilonis geleorednesse oð Crist feowertyne cneoressa.

[001900 (1.18)] Soðlice þus wæs Cristes cneores; ða þæs Hælendes modor Maria wæs Iosepe beweddod, ær hi tosomne becomun heo wæs gemet on innoðe hæbbende of þam halegan gaste.

[002000 (1.19)] Soðlice Iosep hyre wer ða he wæs rihtwis & nolde hi gewidmærsian, he wolde hi dihlice forlætan.

[002100 (1.20)] Him þa soðlice ðas þing ðencendum Drihtnes engel on swefnum ætywde & him to cwæð, Iosep, Dauides sunu, nelle þu ondrædan Marian þine gemæccean to onfonne; þæt on hire acenned ys hyt ys of þam halgan gaste.

[002200 (1.21)] Witodlice heo cenð sunu & þu nemst hys naman Hælend.

[002300 (1.21)] He soðlice hys folc hal gedeð fram hyra synnum.

[002400 (1.22)] Soþlice eal þys wæs geworden þæt gefylled wære þæt fram Drihtne gecweden wæs þurh þone witegan.

[002500 (1.23)] Soðlice seo fæmne hæfð on innoðe & heo cenð sunu & hi nemnað his naman Emanuhel, þæt ys gereht on ure geþeode, God mid us.

[002600 (1.24)] Ða aras Iosep of swefene & dyde swa Drihtnes engel him bebead, & he onfeng his gemæccean.

[002700 (1.25)] & he ne grette hi; Heo cende hyre frumcennedan sunu & nemde hys naman Hælend.

[002800 (2.1)] Eornustlice þa se Hælend acenned wæs on Iudeiscre Bethleem on þæs cyninges dagum Herodes; þa comon þa tungolwitegan fram eastdæle to Hierusalem.

[002900 (2.2)] & cwædon, hwær ys se Iudea cyning þe acenned ys; Soðlice we gesawon hys steorran on eastdæle & we comon us him to geeadmedenne.

[003000 (2.3)] Ða Herodes þæt gehyrde ða wearð he gedrefed & eal Hierosolimwaru mid him.

[003100 (2.4)] & þa gegaderode Herodes ealle ealdras þæra sacerda & folces writeras & axode hwær Crist acenned wære.

[003200 (2.5)] Ða sædon hi him, on Iudeiscere Bethlem.

[003300 (2.5)] Witodlice þus ys awriten þurh þone witegan.

[003400 (2.6)] And þu Bethleem Iudealand, witodlice ne eart þu læst on Iuda ealdrum.

[003500 (2.7)] Of ðe forðgæð se heretoga se þe recð min folc Israhel.

[003600 (2.7)] Herodes þa clypode on sunderspræce ða tungelwitegan & befran hi georne hwænne se steorra him æteowde.

[003700 (2.8)] And he asende hi to Bethlem & ðus cwæð, Farað & axiað geornlice be þam cilde & þonne ge hyt gemetað cyþað eft me þæt ic cume & me to him gebidde.

[003800 (2.9)] Ða hi þæt gebod gehyrdon þa ferdon hi, & soþlice se steorra þe hi on eastdæle gesawon him beforan ferde oð he stod ofer þær þæt cild wæs.

[003900 (2.10)] Soþlice þa ða tungelwitegan þone steorran gesawon fægenodon swyðe myclum gefean.

[004000 (2.11)] & gangende into þam huse hi gemetton þæt cild mid Marian hys meder & hi aðenedon hi & hi to him gebædon; And hi untyndon hyra goldhordas & him lac brohton þæt wæs gold & recels & myrre.

[004100 (2.12)] And hi afengon andsware on swefnum þæt hi eft to Herode ne hwyrfdon ac hi on oðerne weg on hyra rice ferdon.

[004200 (2.13)] Þa hi þa ferdon þa ætywde Drihtnes engel Iosepe on swefnum & þus cwæð, aris & nim þæt cild & his modor & fleoh on Egypta land & beo þær oð þæt ic ðe secge; Toweard ys þæt Herodes secð þæt cild to forspillenne.

[004300 (2.14)] He aras þa & nam þæt cild & his modor on niht & ferde on Egyptum.

[004400 (2.15)] & wæs þær oð Herodes forðsið, þæt wære gefylled, þæt ðe fram Drihtne gecweden wæs þurh ðone witegan, of Egyptum ic minne sunu geclypode.

[004500 (2.16)] Ða wæs Herodes swyðe gebolgen forþam þe he bepæht wæs fram þam tungelwitegum; & he asende þa & ofsloh ealle þa cild þe on Bethleem wæron & on eallum hire gemærum fram twywintrum cilde & binnan þam æfter þære tide þe he geaxode fram ðam tungelwitegum.

[004600 (2.17)] Ða wæs gefylled þæt gecweden wæs þurh Hieremiam þone witegan.

[004700 (2.18)] Stefn wæs on hehnysse gehyred, wop & mycel þotorung; Rachel weop hyre bearn & heo nolde beon gefrefred forþam þe hi næron.

[004800 (2.19)] Soðlice þa Herodes wæs forðfaren witodlice on swefne Drihtnes engel ætywde Iosepe on Egyptum.

[004900 (2.20)] & þus cwæð, Aris & nim þæt cild & his modor & far on Israhelaland.

[005000 (2.21)] Nu synd forðfarene þe ðæs cildes sawle sohton.

[005100 (2.21)] He aras ða & onfeng þæt cild & his modor & com on israhelaland.

[005200 (2.22)] Ða he gehyrde þæt Archelaus rixode on Iudeaþeode for ðæne Herodem he ondred þyder to farende, & on swefnum gemynegod he ferde on Galileisce dælas.

[005300 (2.23)] & he com þa & eardode on þære ceastre ðe is genemned Nazareth þæt wære gefylled þæt gecweden wæs þurh ðone witegan, for þam ðe he Nazarenisc byð genemned.

[005400 (3.1)] On þam dagum com Iohannes se Fulluhtere; & bodude on þam westene Iudee.

[005500 (3.2)] & cwæð, Doþ dædbote; Soðlice genealæceð heofona rice.

[005600 (3.3)] Ðis ys se be þam þe gecweden ys þurh Esaiam ðone witegan, Clypiendes stefn wæs on westene, gegearwiað Drihtnes weg, doþ his siðas rihte.

[005700 (3.4)] Se Iohannes witodlice hæfde reaf of olfenda hærum & fellenne gyrdel embe hys lendenu & hys mete wæs gærstapan & wuduhunig.

[005800 (3.5)] Ða ferde to him Hierosolimwaru & eal Iudeaðeod & eal þæt rice wiðgeondan Iordanen.

[005900 (3.6)] & hi wæron gefullode on Iordane fram him & hi andettan hyra synna.

[006000 (3.7)] Soðlice þa he geseh manega þæra sunderhalgena & þæra rihtwisendra to his fulluhte cumende, he cwæð to him, La næddrena cyn, hwa geswutelode eow to fleonne fram þan toweardan yrre?

[006100 (3.8)] Eornostlice doþ medemne weastm þære dædbote.

[006200 (3.9)] & ne cweþað betwux eow, we habbað Abraham us to fæder; Soþlice ic secge eow þæt God ys swa mihtig þæt he mæg of þysum stanum aweccean Abrahames bearn.

[006300 (3.10)] Eallunga ys seo æx to ðæra treowa wurtrumum asett; Eornustlice ælc treow þe godne wæstm ne bringð byð forcorfen & on fyr aworpen.

[006400 (3.11)] Witodlice ic eow fullige on wætere to dædbote; Se þe æfter me towerd ys he ys strengra þonne ic, ðæs gescy neom ic wyrðe to berenne; He eow fullað on halgum gaste & on fyre.

[006500 (3.12)] Ðæs fann ys on his handa & he afeormað his þyrscelflore & he gegaderað hys hwæte on his bern; þa ceafu he forbærnð on unadwæscendlicum fyre.

[006600 (3.13)] Þa com se Hælend fram Galilea to Iordane to Iohanne þæt he hine fullode.

[006700 (3.14)] Iohannes þa soðlice forbead him & cwæð, Ic sceal fram þe beon gefullod, & cymst ðu to me?

[006800 (3.15)] Ða andswarode se Hælend him & cwæð, Læt nu, þus unc gedafnað ealle rihtwisnesse gefyllan; þa forlet he hine.

[006900 (3.16)] Soþlice þa se Hælend gefullod wæs, hrædlice he astah of ðam wætere & him wurdon þærrihte heofenas ontynede & he geseah godes gast niþerstigende swa swa culfran & wunigende ofer hine.

[007000 (3.17)] And soðlice þa com stefn of heofenum & þus cwæð, Her is min se gecorena sunu on þam me gelicode.

[007100 (4.1)] Ða wæs se Hælend gelæd fram gaste on westen þæt he wære fram deofle costud.

[007200 (4.2)] & þa þa he fæste feowurtig daga & feowurtig nihta þa ongan hyne syððan hingrian.

[007300 (4.3)] And þa genealæhte se Costnind & cwæð, Gyf þu Godes sunu sy, cweð þæt þas stanas to hlafe gewurðon.

[007400 (4.4)] Ða andswarode se Hælend, Hit ys awriten, ne leofað se man be hlafe anum ac be ælcon worde þe of Godes muðe gæð.

[007500 (4.5)] Þa gebrohte se Deofol hine on þa halgan ceastre & asette hine ofer þæs temples heahnesse.

[007600 (4.6)] & cwæð to him, gyf þu Godes sunu eart, asend þe þonne nyðer; Soþlice hit ys awriten þæt he his englum bebead be ðe þæt hig þe on hyra handum beron þe læs þe ðin fot æt stane ætsporne.

[007700 (4.7)] Ða cwæð se Hælend eft to him, Hit ys awriten, ne costna þu Drihten þinne God.

[007800 (4.8)] Eft se Deofol hine genam & lædde hine on swiðe heahne munt & æteowde him ealle middaneardes ricu & hyra wuldor.

[007900 (4.9)] & cwæþ to him, Ealle þas ic sylle þe gyf þu feallende to me geeadmetst.

[008000 (4.10)] Ða cwæð se Hælend to him, gang þu sceocca onbæc; Soþlice hit ys awriten, to Drihtne þinum Gode þu ðe geeaðmetsð & him anum þeowast.

[008100 (4.11)] Ða forlet se Deofol hine & englas genealæhton & him þenodon.

[008200 (4.12)] Soðlice þa se Hælend gehyrde þæt Iohannes belæwed wæs, þa ferde he to Galileam.

[008300 (4.13)] & forlætenre þære Ceastre Nazareth he com & eardode on Capharnaum on þam sægemærum on endum Zabulon & Neptalim.

[008400 (4.14)] Þæt wære gefylled þæt ðe gecweden wæs þurh Esaiam þone witegan.

[008500 (4.16)] Ðeoda folc ðe on þystrum sæt geseah mycel leoht & sittendum on earde deaþes sceade is leoht up asprungen.

[008600 (4.17)] Syððan ongan se Hælend bodian & cweðan, doð dædbote; Soðlice heofona rice genealæcð.

[008700 (4.18)] Þa se Hælend eode wið ða galileiscean Sæ; He geseh twegen gebroðru, Symonem se wæs genemned Petrus & Andream his broþor sendende hyra nett on þa sæ.

[008800 (4.18)] Soðlice hi wæron fisceras.

[008900 (4.19)] & he sæde him, Cumað æfter me & ic do þæt gyt beoð manna fisceras.

[009000 (4.20)] & hi þærrihte forleton hyra net & him fyligdon.

[009100 (4.21)] And þa he þanon eode he geseh twegen oðre gebroþru, Iacobum Zebedei & Iohannem his broþur on scype mid hyra fæder Zebedeo remigende hyra nett & he clypode hi.

[009200 (4.22)] Hi ða sona forleton hyra nett & hyra fæder & him fylidon.

[009300 (4.23)] & þa beferde se Hælend ealle Galileam lærende on hyra gesomnungum; & he wæs bodiende godspel þæs rices & hælende ælce adle & ælce untrumnysse on þam folce.

[009400 (4.24)] & ða ferde hys hlisa into ealle Syriam; & hi brohton him ealle yfelhæbbende missenlicum adlum & on tintregum gegripene & þa ðe deofelseocnyssa hæfdon & monoðseoce & laman, & he þa gehælde.

[009500 (4.25)] & him fyligdon mycele menigu fram Galilea & fram Decapoli & fram Hierusalem & fram Iudea & fram begeondan Iordanen.

[009600 (5.1)] Soðlice þa se Hælend geseh þa menigu he astah on þone munt; & þa he sæt þa genealæhton his leorningcnihtas to him.

[009700 (5.2)] & he ontynde his muð & lærde hi & cwæð.

[009800 (5.3)] Eadige synt þa gastlican þearfan forþam hyra ys heofena rice.

[009900 (5.4)] Eadige synt þa liðan forþam þe hi eorðan agun.

[010000 (5.5)] Eadige synt þa ðe nu wepað forþam þe hi beoð gefrefrede.

[010100 (5.6)] Eadige synt þa ðe rihtwisnesse hingriað & þyrstað forþam þe hi beoð gefyllede.

[010200 (5.7)] Eadige synt þa mildheortan forþam þe hi mildheortnysse begytað.

[010300 (5.8)] Eadige synt þa clænheortan forþam þe hi god geseoð.

[010400 (5.9)] Eadige synt þa gesybsuman forþam ðe hi beoð godes bearn genemnede.

[010500 (5.10)] Eadige synt þa þe ehtnysse þoliað for rihtwisnysse forþam þe hyra ys heofonan rice.

[010600 (5.11)] Eadige synt ge þonne hi wyriað eow & ehtað eow & secgeað ælc yfel ongen eow leogende for me.

[010700 (5.12)] Geblissiað & gefægniað forþam þe eower med ys mycel on heofonum; Swa hi ehton þa witegan þe beforan eow wæron.

[010800 (5.13)] Ge synt eorþan sealt; Gyf þæt sealt awyrð on þam þe hit ne mæg syððan to nahte buton þæt hit sy utaworpen & sy fram mannum fortreden.

[010900 (5.14)] Ge synt middaneardes leoht; Ne mæg seo ceaster beon behyd þe byð uppan munt aset.

[011000 (5.15)] Ne hi ne ælað hyra leohtfæt & hit under cyfe settað ac ofer candelstæf þæt hit onlihte eallum þe on þam huse synt.

[011100 (5.16)] Swa onlihte eower leoht beforan mannum þæt hi geseon eowre godan weorc & wuldrian eowerne Fæder þe on heofenum ys.

[011200 (5.17)] Nelle ge wenan þæt ic come towurpan þa æ oððe þa witegan; Ne com ic na towurpan ac gefyllan.

[011300 (5.18)] Soþes on eornost ic secge eow, ærþam gewite heofon & eorðe, an i oððe an prica ne gewit fram þære æ ærþam ealle þing gewurðan.

[011400 (5.19)] Eornostlice se ðe towyrpð an of þysum læstum bebodum & þa men swa lærð, se byð læst genemned on heofonan rice; Soþlice se ðe hit deð & lærð, se biþ mycel genemned on heofonan rice.

[011500 (5.20)] Soðlice ic secge eow, buton eower rihtwisnyss mare sy þonne þæra writera & sundorhalgena ne ga ge on heofonan rice.

[011600 (5.21)] Ge gehyrdon þæt gecweden wæs on ealdum tidum, Ne ofsleh þu; Se þe ofslihð se byþ dome scyldig.

[011700 (5.22)] Ic secge eow soþlice þæt ælc þe yrsað hys breþer byð dome scyldig; Soþlice se þe segð hys breðer, þu awordena, he byð geþeahte scyldig; Se þe segð, þu stunta, se byþ scyldig hellefyres.

[011800 (5.23)] Eornostlice gyf þu bringst þine lac to weofode & þu þær geþencgst þæt ðin broðor hæfð ænig þing agen ðe.

[011900 (5.24)] Læt þær þine lac beforan þam altare & gang ær & gesybsuma wið þinne broðer & þonne cum þu syððan & bring þine lac.

[012000 (5.25)] Beo þu onbugende þinum wiðerwinnan hraðe þa hwile þe ðu eart on wege mid him þe læs þe ðin wiðerwinna þe sylle þam deman & se dema þe sylle ðam þene & þu sy on cwertern send.

[012100 (5.26)] Soþes ic secge þe, Ne gæst þu þanone ær ðu agylde þone ytemestan feorðlingc.

[012200 (5.27)] Ge gehyrdon þæt on ealdum cwydum gecweden wæs, Ne unrihthæme ðu.

[012300 (5.28)] Soðlice ic secge eow þæt ælc þæra þe wif gesyhð & hyre gewylnað eallunga þæt se gesyngað on hys heortan.

[012400 (5.29)] Gyf þin swyðre eage þe æswicie, ahola hit ut & awurp hyt fram þe; Soðlice þe ys betere þæt an þinra lima forwurþe þonne eal þin lichama si on helle asend.

[012500 (5.30)] & gyf þin swiðre hand þe aswice, aceorf hi of & awurp hi fram þe; Witodlice þe ys betere þæt an þinra lima forwurðe þonne eal þin lichama fare to helle.

[012600 (5.31)] Soðlice hit ys gecweden, swa hwylc swa his wif forlæt he sylle hyre hyra hiwgedales boc.

[012700 (5.32)] Ic secge eow to soðum þæt ælc þe his wif forlæt buton forlegennysse þingum he deð þæt heo unrihthæmð & se unrihthæmð þe forlætene æfter him genimð.

[012800 (5.33)] Eft ge gehyrdon þæt gecweden wæs on ealdum cwydum, ne forswere þu; Soðlice drihtne þu agylst þine aðas.

[012900 (5.34)] Ic secge eow soþlice þæt ge eallunga ne swerion, ne þurh heofon forþam þe heo ys Godes þrymsetl.

[013000 (5.35)] Ne þurh eorðan forþam ðe heo ys hys fotscamul, ne þurh Hierusalem forþam þe heo ys mæres cynincges cester.

[013100 (5.36)] Ne ðu ne swere þurh þin heafod, forþam þe þu ne miht ænne locc gedon hwitne oððe blacne.

[013200 (5.37)] Soðlice si eower spræc, hyt ys hyt ys, hyt nys hyt nys; Soðlice gyf þær mare byð þæt bið of yfele.

[013300 (5.38)] Gehyrdon ge þæt gecweden wæs, Eage for eage and toð for teð.

[013400 (5.39)] Soþlice ic secge eow, ne winne ge ongen þa ðe eow yfel doþ ac gyf hwa þe slea on þin swyþre wenge, gegearwa him þæt oðer.

[013500 (5.40)] & þam ðe wylle on dome wið þe flitan & niman þine tunecan, læt him to þinne wæfels.

[013600 (5.41)] & swa hwa swa þe genyt þusend stapa ga mid him oðre twa þusend.

[013700 (5.42)] Syle þam ðe þe bidde & þam ðe æt þe borgian ne wyrn þu him.

[013800 (5.43)] Ge gehyrdon þæt gecweden wæs, lufa þinne nextan & hata þinne feond.

[013900 (5.44)] Soþlice ic secge eow, lufiað eowre fynd & doþ wel þam ðe eow yfel doð; & gebiddað for eowre ehteras & tælendum eow.

[014000 (5.45)] Þæt ge sin eowres Fæder bearn þe on heofonum ys, se þe deð þæt hys sunne up aspringð ofer þa godan & ofer þa yfelan & he læt rinan ofer þa rihtwisan & ofer þa unrihtwisan.

[014100 (5.46)] Gyf ge soðlice þa lufiað, hwylce mede habbaþ ge; Hu ne doð manfulle swa?

[014200 (5.47)] & gyf ge þæt an doð þæt ge eowre gebroðra wylcumiaþ, hwæt do ge mare; Hu ne doð hæþene swa?

[014300 (5.48)] Eornustlice beoð fulfremede swa eower heofonlica Fæder is fullfremed.

[014400 (6.1)] Begymað þæt ge ne don eowre rihtwisnesse beforan mannum þæt ge sin geherede fram him; Elles næbbe ge mede mid eowrum Fæder þe on heofonum ys.

[014500 (6.2)] Eornustlice þonne ðu þine ælmessan sylle ne blawe man byman beforan þe swa liceteras doð on gesomnuncgum & on wicum þæt hi sin gearwurþode fram mannum.

[014600 (6.2)] Soð ic secge eow hi onfengon hyra mede.

[014700 (6.3)] Soþlice þonne þu þine ælmessan do nyte þin wynstre hwæt do þin swyþre.

[014800 (6.4)] Þæt þin ælmesse sy on diglum & þin Fæder hit agylt þe se þe gesyhþ on diglum.

[014900 (6.5)] & þonne ge eow gebiddon ne beo ge swylce liceteras þa lufiað þæt hig gebiddon hi standende on gesomnungum & stræta hyrnum þæt men hig geseon; Soþ ic secge eow, hig onfengon hyra mede.

[015000 (6.6)] Ðu soþlice þonne þu ðe gebidde gang into þinum hedclyfan & þinre dura belocenre; Bide þinne Fæder on dihlum & þin Fæder þe gesyhð on dihlum hyt agylt þe.

[015100 (6.7)] Soðlice þonne ge eow gebiddon nelle ge sprecan fela swa swa hæðene; Hig wenað þæt hi sin gehyrede on hyra menigfealdan spæce.

[015200 (6.8)] Nellen ge eornostlice him geefenlæcan; Soðlice eower Fæder wat hwæt eow þearf ys ær þam þe ge hyne biddað.

[015300 (6.9)] Eornustlice gebiddað eow ðus, Fæder ure, þu þe eart on heofonum, Si þin nama gehalgod.

[015400 (6.10)] Tobecume þin rice, gewurþe ðin willa on eorðan swa swa on heofonum.

[015500 (6.11)] Urne gedæghwamlican hlaf syle us to dæg.

[015600 (6.12)] & forgyf us ure gyltas swa swa we forgyfað urum gyltendum.

[015700 (6.13)] & ne gelæd þu us on costnunge ac alys us of yfele soþlice.

[015800 (6.14)] Witodlice gyf ge forgyfað mannum hyra synna, þonne forgyfþ eower se heofenlica Fæder eow eowre gyltas.

[015900 (6.15)] Gyf ge soðlice ne forgyfað mannum, ne eower Fæder ne forgyfð eow eowre synna.

[016000 (6.16)] Soðlice þonne ge fæston nellon ge wesan swylce lease licceteras; Hig fornymað hyra ansyna þæt hig æteowun mannum fæstende; Soþlice ic secge eow þæt hig onfengon hyra mede.

[016100 (6.17)] Ðu soðlice þonne ðu fæste smyra þin heafod & þweah þine ansyne.

[016200 (6.18)] Þæt þu ne sy gesewen fram mannum fæstende ac þinum Fæder þe ys on diglum; & þin Fæder þe gesyhð on dyglum hit agylt þe.

[016300 (6.19)] Nellen ge goldhordian eow goldhordas on eorþan þær om & moððe hit fornimð & þær ðeofas hit delfað & forstelaþ.

[016400 (6.20)] Goldhordiað eow soþlice goldhordas on heofenan þær naðor om ne moþðe hit ne fornimð & ðar þeofas hit ne delfað ne ne forstelaþ.

[016500 (6.21)] Witodlice þær ðin gold is þær is ðin heorte.

[016600 (6.22)] Ðines lichaman leohtfæt is þin eage.

[016700 (6.22)] Gyf þin eage bið anfeald eall þin lichama bið beorht.

[016800 (6.23)] Gif þin eage soþlice bið manfull eall þin lichama byþ ðysterfull; Eornustlice gyf þæt leoht þe on ðe is synt þystru, hu mycle beoþ ða þystru.

[016900 (6.24)] Ne mæg nan man twam hlafordum þeowian; Oððe he soðlice ænne hatað & oðerne lufaþ oððe he bið anum gehyrsum & oðrum ungehyrsum; Ne magon ge gode þeowian & woruldwelan.

[017000 (6.25)] Forþam ic secge eow þæt ge ne sin ymbhydige eowre sawle hwæt ge eton ne eowrum lichaman mid hwam ge syn ymbscrydde; Hu nys seo sawl selre þonne mete & eower lichama betera þonne þæt reaf ?

[017100 (6.26)] Behealdað heofonan fuglas forþam þe hig ne sawað ne hig ne ripað ne hig ne gadriað on berne, & eower heofonlica Fæder hig fet.

[017200 (6.27)] Hu ne synt ge selran þonne hig?

[017300 (6.27)] Hwylc eower mæg soþlice geþencan þæt he geeacnige ane elne to hys anlicnesse?

[017400 (6.28)] & to hwi synt ge ymbhydige be reafe; Besceawiað æcyres lilian hu hig weaxað, ne swincað hig ne hig ne spinnað.

[017500 (6.29)] Ic secge eow soðlice þæt furðon Salomon on eallum hys wuldre næs oferwrigen swa swa an of ðyson.

[017600 (6.30)] Soþlice gyf æcyres weod þæt ðe to dæg is & bið to morgen on fen asend God scryt, eala ge gehwædes geleafan, þam mycle ma he scryt eow.

[017700 (6.31)] Nellen ge eornustlice beon ymbhydige þus cweþende, hwæt ete we oððe hwæt drince we oþþe mid hwam beo we oferwrogene?

[017800 (6.32)] Soþlice ealle þas þing þeoda seceað.

[017900 (6.32)] Witodlice eower Fæder wat þæt ge eallra þyssa þinga beþurfon.

[018000 (6.33)] Eornustlice seceað ærest Godes rice & hys rihtwisnesse & ealle þas þing eow beoþ þærto geeacnode.

[018100 (6.34)] Ne beo ge na hogiende ymb þa morgenlican neode.

[018200 (6.34)] Soðlice se morgenlica dæg carað ymb hyne sylfne.

[018300 (6.35)] Æghwylc dæg hæfð genoh on hys agenum ymbhogan.

[018400 (7.1)] Nellen ge deman þæt ge ne syn fordemede.

[018500 (7.2)] Witodlice ðam ylcan dome þe ge demað eow byð gedemed, & on ðam ylcan gemete þe ge metaþ eow byþ gemeten.

[018600 (7.3)] To hwi gesihst þu þæt mot on þines broþor egan & þu ne gesyhst þone beam on þinum agenum eagan?

[018700 (7.4)] Oþþe humeta cwysti þu to þinum breþer, broþur, þafa þæt ic ut ado þæt mot of þinum eagan, þonne se beam biþ on þinum agenum eagan?

[018800 (7.5)] La þu liccetere, ado ærest ut þone beam of þinum agenum eagan & behawa þonne þæt þu ut ado þæt mot of þines broður eagan.

[018900 (7.6)] Nellen ge syllan þæt halige hundum ne ge ne wurpen eowre meregrotu toforan eowrum swynon þe læs hig mid hyra fotum hig fortredon & hig þonne ongean gewende eow toslyton.

[019000 (7.7)] Biddaþ & eow bið geseald.

[019100 (7.7)] Seceaþ & ge hit findaþ.

[019200 (7.7)] Cnuciað & eow biþ ontyned.

[019300 (7.8)] Witodlice ælc þæra þe bit, he onfehþ; & se þe secð, he hyt fint; & þam cnuciendum, bið ontyned.

[019400 (7.9)] Hwylc man is of eow gyf his sunu hyne bit hlafes sylst þu him stan.

[019500 (7.10)] Oððe gyf he bytt fisces sylst þu him næddran?

[019600 (7.11)] Eornustlice nu ge þe yfle synt cunnun gode sylena eowrum bearnum syllan mycle ma eower Fæder þe on heofenum ys syleþ god þam þe hyne biddað.

[019700 (7.12)] Eornustlice ealle þa þing ðe ge wyllen þæt men eow don doþ ge him þæt sylfe; þæt ys soþlice æ & witegena bebod.

[019800 (7.13)] Gangað inn þurh þæt nearwe geat, forþon þe þæt geat is swyþe wid & se weg is swiþe rum þe to forspillednesse gelæt & swyþe manega synt þe þurh þone weg farað.

[019900 (7.14)] Eala hu neara & hu angsum is þæt geat & se weg þe to life gelædt & swyþe feawa synt þe þone weg findon.

[020000 (7.15)] Warniað eow fram leasum witegum þa cumað to eow on sceapa gegyrelum ac hig beoð innane reafigende wulfas.

[020100 (7.16)] Fram hyra wæstmun ge hi undergytað; Cwyst þu gaderað man winberian of þornum oððe ficæppla of þyrncinum?

[020200 (7.17)] Swa ælc god treow byrþ gode wæstmas & ælc yfel treow byrþ yfele wæstmas.

[020300 (7.18)] Ne mæg þæt gode treow beran yfle wæstmas ne þæt yfele treow gode wæstmas.

[020400 (7.19)] Ælc treow þe ne byrð godne wæstm sy hyt forcorfen & on fyr aworpen.

[020500 (7.20)] Witodlice be hyra wæstmum ge hig oncnawað.

[020600 (7.21)] Ne gæð ælc þæra on heofena rice þe cwyþ to me, Drihten Drihten; Ac se þe wyrcð mines Fæder willan þe on heofenum is se gæð on heofena rice.

[020700 (7.22)] Manega cweþað on þam dæge to me, Drihten Drihten, hu ne witegode we on þinum naman & on þinum naman we ut awurpon deoflu & on þinum naman we worhton mycle mihta?

[020800 (7.23)] Þonne cweðe ic to him þæt ic eow næfre ne cuðe; Gewitað fram me ge þe worhton unrihtwysnesse.

[020900 (7.24)] Eornustlice ælc þæra þe ðas mine word gehyrð & þa wyrcð byþ gelic þam wisan were se hys hus ofer stan getimbrode.

[021000 (7.25)] Þa com þær ren & mycele flod & þær bleowun windas & ahruron on þæt hus & hyt na ne feoll; Soðlice hit wæs ofer stan getimbrod.

[021100 (7.26)] & ælc þæra þe gehyrþ ðas mine word & þa ne wyrcð se byþ gelic þam dysigan men þe getimbrode hys hus ofer sandceosel.

[021200 (7.27)] Þa rinde hit & þær comun flod & bleowun windas & ahruron on þæt hus & þæt hus feoll & hys hryre wæs mycel.

[021300 (7.28)] Þa wæs geworden þa se Hælend þas word geendode, þa wundrode þæt folc his lare.

[021400 (7.29)] Soþlice he lærde swylce he anweald hæfde & na swa swa hyra boceras & sundorhalgan.

[021500 (8.1)] Soþlice þa se Hælnd of þam munte nyþerastah, þa fyligdon him mycle mænio.

[021600 (8.2)] Þa genealæhte an hreofla to him & hine to him geeaðmedde & þus cwæð, Drihten, gyf þu wylt þu miht me geclænsian.

[021700 (8.3)] Ða astrehte se Hælend hys hand & hrepode hyne & þus cwæð, Ic wylle beo geclænsod, & hys hreofla wæs hrædlice geclænsod.

[021800 (8.4)] Ða cwæð se Hælend to him, warna þe þæt þu hyt nænegum men ne secge; Ac gang, æteowe þe þam sacerde & bring hym þa lac þe Moyses bebead on hyra gecyðnesse.

[021900 (8.5)] Soþlice þa se Hælend ineode on Capharnaum, þa genealæhte hym an hundredes ealdor hyne biddende.

[022000 (8.6)] & þus cweðende, Drihten, min cnapa lið on minum huse lama & mid yfle geðread.

[022100 (8.7)] Ða cwæð se Hælend to him, Ic cume & hyne gehæle.

[022200 (8.8)] Ða andswarode se hundredes ealdor & þus cwæð, Drihten, ne eom ic wyrðe þæt þu ingange under mine þecene; Ac cweð þin an word & min cnapa biþ gehæled.

[022300 (8.9)] Soðlice ic eom man under anwealde gesett; & ic hæbbe þegnas under me & ic cweðe to þysum, gang, & he gæð & ic cweðe to oþrum, cum, & he cymð, to minum þeowe, wyrc þis, & he wyrcð.

[022400 (8.10)] Witodlice þa se Hælend þis gehyrde þa wundrode he & cwæð to þam þe hym fyligdon, Soþ ic secge eow, ne gemette ic swa mycelne geleafan on Israhel.

[022500 (8.11)] To soþum ic secge eow þæt manige cumað fram eastdæle & westdæle & wuniað mid Abrahame & Isahace & Iacobe on heofena rice.

[022600 (8.12)] Witodlice þises rices bearn beoð aworpene on þa ytemestan þystro þær bið wop & toþa gristbitung.

[022700 (8.13)] & se Hælend cwæð to þam hundrydes ealdre, Ga & gewurþe ðe swa swa þu gelyfdest & se cnapa wæs gehæled on þære tide.

[022800 (8.14)] Ða se Hælend com on Petres huse, þa geseah he hys swegre licgende & hriþgende.

[022900 (8.15)] & he æthran hyre hand & se fefor hig forlet; ða aras heo & þenode him.

[023000 (8.16)] Soþlice þa hyt æfen wæs hig brohton him manege defolseoce; & he utadræfde þa unclænan gastas mid hys worde & he ealle gehælde þa yfelhæbbendan.

[023100 (8.17)] Þæt wære gefylled þæt gecweden is þurh esaiam þone witegan þus cweðende, He onfeng ure untrumnessa & he abær ure adla.

[023200 (8.18)] Ða geseah se Hælend mycle menigeo ymbutan hyne, þa het he hig faran ofer þone muþan.

[023300 (8.19)] Ða genealæhte him an bocere & cwæþ, Lareow, ic fylige þe swa hwæder swa þu færst.

[023400 (8.20)] Ða cwæð se Hælend to him, Foxas habbað holu & heofenan fuglas nest, soþlice mannes sunu næfð hwær he hys heafod ahylde.

[023500 (8.21)] Ða cwæð to him oþer of hys leorningcnihtum, Drihten, alyfe me ærest to farenne & bebyrigean minne fæder.

[023600 (8.22)] Þa cwæð se Hælend to him, fylig me & læt deade bebyrigean hyra deadan.

[023700 (8.23)] & he astah on scyp & hys leorningcnyhtas hym fyligdon.

[023800 (8.24)] Ða wearð mycel styrung geworden on þære sæ swa þæt þæt scyp wearð ofergoten mid yþum; Witodlice he slep.

[023900 (8.25)] & hig genealæhton & hy awehton hyne þus cweðende, Drihten, hæle us; We moton forwurþan.

[024000 (8.26)] Ða cwæð he to him, to hwi synt ge forhte, ge lytles geleafan; ða aras he & bebead þam winde & þære sæ & þær wearð geworden mycel smyltness.

[024100 (8.27)] Gewisslice þa men wundrodun & þus cwædon, hwæt is ðes þæt windas & sæ him hyrsumiað?

[024200 (8.28)] Þa se Hælend com ofer þone muþan on Geraseniscra rice, þa urnon him togenes twegen þe hæfdon deofolseocnesse of byrgenum utgangende þa wæron swiðe reþe swa þæt nan man ne mihte faran þurh þone weg.

[024300 (8.29)] & hig hyrmdon & cwædon, La Hælend Godes sunu, hwæt ys þe & us gemæne; Come þu hider ær tide us to þreagenne?

[024400 (8.30)] Ðær wæs soþlice unfeorr an swyna heord manegra manna læswiende.

[024500 (8.31)] Þa deofla soþlice hyne bædon þus cweþende, gyf þu us utadrifst asende us on þas swina heorde.

[024600 (8.32)] Ða cwæð he to him, faraþ, & hig þa utgangende ferdon on þa swin; & þærrihte ferde eall seo heord myclum onræse niwel on þa sæ & hig wurdon deade on þam wætere.

[024700 (8.33)] Ða hyrdas witodlice flugon & comun on þa ceastre & cyddon ealle þas þing & be þam þe ða deofulseocnyssa hæfdon.

[024800 (8.34)] Ða eode eall seo ceasterwaru togeanes þam Hælende; & þa þa hig hyne gesawun, þa bædon hig hyne þæt he ferde fram heora gemærum.

[024900 (9.1)] Ða astah he on scyp & oferseglode & com on his cæstre.

[025000 (9.2)] Ða brohton hig hym ænne laman on bedde licgende; þa geseah se Hælend hyra geleafan & cwæð to þam laman, la bearn gelyfe; þe beoþ þine synna forgyfene.

[025100 (9.3)] Ða cwædon hig sume þa boceras him betwynan, ðes spycð bysmorspræce.

[025200 (9.4)] Þa se Hælend geseah hyra geþanc, ða cwæð he, to hwi þence ge yfel on eowrum heortum?

[025300 (9.5)] Hwæt is eaþelicre, to cweðenne, þe beoð forgyfene þine synna oððe to cweðanne, aris & ga.

[025400 (9.6)] Þæt ge soþlice witon þæt mannes sunu hæfð anweald on eorþan synna to forgyfenne þa cwæð he to þam laman, aris & nym þin bedd & gang on þin hus?

[025500 (9.7)] & he aras & ferde to hys huse.

[025600 (9.8)] Soðlice ða þa seo mænigeo þis gesawon, þa ondredon hig hym & wuldrodon God þe sealde swylcne anweald mannum.

[025700 (9.9)] Ða se Hælend þanon ferde he geseah ænne man sittende æt tollsceamule þæs nama wæs Matheus; & he cwæð to him, fylig me, & he aras & fyligde him.

[025800 (9.10)] & hyt wæs geworden þa he sæt innan huse, þa comun manega manfulle & synfulle & sæton mid þam Hælende & hys leorningcnyhtum.

[025900 (9.11)] Ða þa sundorhalgan þæt gesawon, þa cwædon hig to hys leorningcnyhtum, hwi ys eower lareow mid manfullum & synfullum?

[026000 (9.12)] & se Hælend cwæð þis gehyrende, Nys halum læces nan þearf ac seocum.

[026100 (9.13)] Gað soðlice & leornigeaþ hwæt is, ic wylle mildheortnesse næs onsægdnesse; Soþlice ne com ic rihtwise to gecigeanne ac þa synnfullan.

[026200 (9.14)] Þa genealæhton Iohannes leorningcnihtas to hym & þuss cwædon, Hwi fæste we & þa sundorhalgan gelomlice; Soþlice þine leorningcnihtas ne fæstað.

[026300 (9.15)] & se Hælend cwæð to him, Cweþe ge sceolun þæs brydguman cnihtas wepan þa hwile þe se brydguma mid hym byþ; Soðlice þa dagas cumað þæt se brydguma byð afyrred fram him & þonne on ðam dagum hig fæstað.

[026400 (9.16)] Ne deþ witodlice nan man niwes claðes scyp on eald reaf; He tobrycð hys stede on þam reafe & se slite byþ þe wyrsa.

[026500 (9.17)] Ne hig ne doð niwe win on ealde bytta; Gyf hi doð, þa bytta beoþ tobrocene & þæt win agoten & þa bytta forwurþað; Ac hig doð niwe win on niwe bytta & ægðer byþ gehealden.

[026600 (9.18)] Ða þas þing to him spræc, þa genealæhte an ealdor & geeaðmedde hyne to him þus cweðende, Drihten, min dohtor is dead; Ac cum & sete þine hand uppan hig & heo lyfað.

[026700 (9.19)] & se Hælend aras & fyligde hym & hys leorningcnihtas.

[026800 (9.20)] & þa an wif þe þolode blodryne twelf gear genealæhte wiðæftan & æthran hys reafes fnæd.

[026900 (9.21)] Heo cwæð soðlice on hyre mode, for an ic beo hal gyf ic hys reafes æthrine.

[027000 (9.22)] & se Hælend bewende hyne & hig geseah & cwæð, Gelyf dohtor, þin geleafa þe gehælde, & þæt wif wæs gehæled on þære tide.

[027100 (9.23)] And þa se Hælend com into þæs ealdres healle & geseah hwistleras & hlydende menigeo.

[027200 (9.24)] He cwæð, Gað heonun; Nys þys mæden dead soðlice ac heo slæpð; & hig tældon hyne.

[027300 (9.25)] & þa he þa menigeo utadraf; He geode in & nam hyre hand & þæt mæden aras.

[027400 (9.26)] & þes hlisa sprang ofer eall þæt land.

[027500 (9.27)] Þa se Hælend þanun for þa fyligdun hym twegyn blinde hrymynde & cweðende, la Dauides sunu, gemiltsa unc.

[027600 (9.28)] Soðlice þa he ham com þa blindan genealæhton to him & se Hælend cwæð to him, gelyfe gyt þæt ic inc mæg gehælan; Hig cwædon to hym, witodlice, Drihten.

[027700 (9.29)] Ða æthran he hyra eagena cweðynde, sy inc æftyr incrun geleafan.

[027800 (9.30)] And hyra eagan wærun ontynede; & se Hælynd bebead him cwþende, warniað þæt ge hyt nanum men ne secgeon.

[027900 (9.31)] Hig soðlice utgangynde gewidmærsudun hyne ofer eall þæt land.

[028000 (9.32)] Ða hig wæron soðlice ut agane hig brohton him dumbne man se wæs deofulseoc.

[028100 (9.33)] & utadryfenum þam deofle se dumba spræc; & þa menigeo wundredon cweðende, Næfre ætywde swylc on Israhela folce.

[028200 (9.34)] Soþlice þa sundorhalgan cwædon, on deofla ealdre he drifð ut deoflu.

[028300 (9.35)] And se Hælend ymbfor ealle burga & ceastra lærende on hyra gesomnungum & bodiende rices godspell & hælende ælce adle & ælce untrumnesse.

[028400 (9.36)] He gemiltsude soðlice þære menigeo þa he hi geseah forþan hig wærun gedrehte & licgende swa swa sceap þe hyrde nabbað.

[028500 (9.37)] Þa he sæde hys leorningcnihtun, witodlice micel rip ys & feawa wyrhtyna.

[028600 (9.38)] Biddaþ ðæs ripes hlaford þæt he sende wyrhtan to his ripe.

[028700 (10.1)] And tosomne gecigydum hys twelf leorningcnihtun he sealde him unclænra gasta anweald þæt hig adryfun hig ut & hældun adle & ælce untrumnysse.

[028800 (10.2)] Ðis synt soðlice þæra twelf apostola naman; Se forma ys Simon þe ys genemned Petrus, & Andreas hys broðor, Iacobus Zebedei, & Iohannes hys broður.

[028900 (10.3)] Philippus, & Bartholomeus, Thomas, & Matheus Puplicanus, & Iacobus Alphei, & Taddeus.

[029000 (10.4)] Simon Chananeus, & Iudas Scarioth þe hyne belæwde.

[029100 (10.5)] Ðas twelf se Hælynd sende him bebeodende & cweþende, ne fare ge on þeoda weg & ne ga ge innan Samaritana ceastre.

[029200 (10.6)] Ac gað ma to þam sceapun þe forwurdun Israhela hiwrædene.

[029300 (10.7)] Se Hælend cwæþ to hys leorningcnihton, gað & bodiaþ cweþende þæt heofona rice genealæcþ.

[029400 (10.8)] Hælað untrume; Awecceað deade; Clænsiað hreofle; Drifað ut deoflu; Ge onfengun to gyfe, syllað to gyfe.

[029500 (10.9)] Næbbe ge gold ne seolfer ne feoh on eowrum bigyrdlum; ne codd on wege, ne twa tunecan ne gescy ne gyrde; Soþlice se wyryhta ys wyrþe hys metys.

[029600 (10.11)] On swa hwylce burh oððe ceastre swa ge ingað, ahsiað hwa si wyrðe on þære & wuniaþ ðær oð ge utgan.

[029700 (10.12)] Þonne ge ingan soþlice on þæt hus gretað hit cweðende, sy syb þisun huse.

[029800 (10.13)] & gyf þæt hus witodlice wyrþe byð eower syb cymð ofer hyt; Gyf hyt soðlice wyrþe ne byð eowur syb byð to eow gecyrred.

[029900 (10.14)] And swa hwa swa eow ne underfehð ne eowre spræca ne gehyrð þonne ge utgan of ðam huse oððe of ðære ceastre, asceacaþ þæt dust of eowrum fotum.

[030000 (10.15)] Soþlice ic eow secge acumendlicre byð Sodoma lande & Gomorra on domes dæg þonne ðære ceastre.

[030100 (10.16)] Nu ic eow sende swa sceap gemang wulfas; Beoþ eornustlice gleawe swa næddran & bylwite swa culfran.

[030200 (10.17)] Warniað eow soþlice fram mannum; Hig syllaþ eow soþlice on gemotum & swingað eow on hyra gesomnungum.

[030300 (10.18)] & ge beoþ gelædde to demun & to cyningun for me to hyra dome & þeodun.

[030400 (10.19)] Þonne belæwaþ, syllað eow ne þence ge hu oððe hwæt ge sprecun; Eow byð geseald soþlice on þære tide hwæt ge sprecun.

[030500 (10.20)] Ne synt ge na þe þær sprecað ac eowres Fæder gast þe sprycð on eow.

[030600 (10.21)] Soþlice broþur sylþ hys broður to deaðe, & fæder hys sunu, & bearn arisaþ ongen magas & to deaþe hi fordoþ.

[030700 (10.22)] & ge beoþ on hatunge eallum mannum for minum naman; Soðlice se þurhwunaþ oð ende se byþ hal.

[030800 (10.23)] Ðonne hi eow ehtaþ on þysse byrig fleoþ on oþre, & ðonne hi on þære eow ehtaþ fleoþ on þa þryddan; Soþlice ic eow secge ne befaraþ ge Israhela burga ærþan þe mannes sunu cume.

[030900 (10.24)] Nys se leorningcniht ofer hys lareow, ne þeow ofer hys hlaford.

[031000 (10.25)] Genoh byþ soþlice þam leorningcnihte þæt he sy swylce hys lareow & þeow swylce hys hlafurd; Gyf hi þæs hiredes fæder Belzebub clypedon, mycle swyþur hig eow clypiaþ.

[031100 (10.26)] Eornustlice ne ondræde ge hig; Nys soþlice nan þing dyhle þæt ne wurðe geswutelod ne nan dihle þing þæt ne wurðe geopenod.

[031200 (10.27)] Ðæt ic eow secge on þystrum secgað hyt on leohte, & þæt ge on eare gehyrað bodiaþ uppan hrofum.

[031300 (10.28)] & ne ondræde ge þa ðe eowyrne lichaman ofsleaþ; Ne magon hig soþlice þa sawle ofslean.

[031400 (10.29)] Ac ondrædað ma þone þe mæg sawle & lichaman fordon on helle.

[031500 (10.29)] Hu ne becypað hig twegen spearwan to peninge; & an of ðam ne befylð on eorðan butan eowrun Fæder.

[031600 (10.30)] And soþlice ealle eowres heafdes loccas synt getealde.

[031700 (10.31)] Ne ondræde ge, ge synt selran þonne manega spearuan.

[031800 (10.32)] Ælcne eornustlice þe me cyþ beforan mannun ic cyþe hyne beforan minun Fæder þe on heofenum ys.

[031900 (10.33)] Se þe me wiðsæcð beforan mannun & ic wiþsace hyne beforan minum Fæder þe on heofenum ys.

[032000 (10.34)] Ne wene ge þæt ic come sybbe on eorþan to sendanne; Ne com ic sybbe to sendanne ac swurd.

[032100 (10.35)] Ic com soþlice mann asyndrian ongen hys fæder & dohtur ongen hyre modur & snore ongen hyre swegre.

[032200 (10.36)] & mannes fynd hys gehusan.

[032300 (10.37)] Se Hælend cwæð to hys leorningcnihtum, Se þe lufaþ fæder oððe modor ma þonne me nys he me wyrþe, & se ðe lufað sunu oððe dohtor swyþur þonne me nys he me wyrþe.

[032400 (10.38)] & se þe ne nimþ hys cwylminge & fyligþ me nys he me wyrþe.

[032500 (10.39)] Se þe gemet hys sawle se forspilþ hig, & se þe forspilþ hys sawle for me he gemet hi.

[032600 (10.40)] Se þe eow underfehþ he underfehð me, & se ðe me underfehþ he underfehð þone þe me sende.

[032700 (10.41)] Se þe underfehð witegan on witegan naman he onfehþ witygan mede, and se þe underfehþ rihtwisnes on rihtwises naman he onfehþ rihtwises mede.

[032800 (10.42)] And swa hwylc swa sylþ anne drinc cealdes wæteres anum þyssa lytylra manna on leorningcnihtes naman, soþ ic secge eow ne amyrð he hys mede.

[032900 (11.1)] & hyt wæs geworden þa se Hælynd þys geendude hys twelf leorningcnihtum bebeodende; He for þanun þæt he lærde & bodude on hyra burgum.

[033000 (11.2)] Þa Iohannes on bendum gehyrde Cristes weoruc þa sende he to him twegen hys leorningcnihta.

[033100 (11.3)] & cwæð, eart þu þe to cumenne eart oððe we oþres sceolon abidan?

[033200 (11.4)] Se Hælend antswarude & cwæð to him, gaþ & cyþaþ Iohanne þa ðing þe ge gehyrdon & gesawon.

[033300 (11.5)] Blinde geseoþ, healte gað, hreofe synt aclænsude, deafe gehyraþ, deade arisað, þearfan bodiað.

[033400 (11.6)] And eadig ys se þe ne swicað on me.

[033500 (11.7)] Ða hi uteodon soþlice þa ongan se Hælynd secgan be Iohanne & cwæþ to þære menigeo, Hwi eode ge ut on wesðen geseon winde awegyd hreod.

[033600 (11.8)] Oððe hwi eode ge ut geseon mann hnescum gyrlum gescrydne; Nu þa þe synt hnescum gyrlum gescrydde synt on cyninga husum.

[033700 (11.9)] Ac hwæt, eode ge ut witegan geseon; Ic eow secge eac maran þonne witegan.

[033800 (11.10)] Ðes ys soþlice be þam awryten ys, nu ic sende minne engyl beforan þine ansyne se gegearwað þinne weg beforan þe.

[033900 (11.11)] Soþlice ic eow secge ne aras betwyx wifa bearnum mara Iohanne fulwihtere; Soðlice se þe læssa ys ys on heofena rice him mara.

[034000 (11.12)] Soþlice fram Iohannes dagum fulwihteres oð þis, heofena rice þolað nead & strece nimað þæt.

[034100 (11.13)] Soþlice ealle witegan & æ witegudun oð Iohannes.

[034200 (11.14)] & gyf ge wyllað gelyfan he ys Helias þe to cumenne ys.

[034300 (11.15)] Se ðe earan hæbbe to gehyrynne gehyre.

[034400 (11.16)] Soþlice hwam telle ic þas cneorysse gelice? Heo ys gelic sittendum cnapun on foretige þa hrymað to hyra efengelicon.

[034500 (11.17)] & cweþað, we sungun eow & ge ne fricudun; We cwiþdun & ge ne weopun.

[034600 (11.18)] Soþlice Iohannes com ne etende ne drincende, & hi cwædun he hæfð deofulseocnysse.

[034700 (11.19)] Mannes sunu com etende & dryncynde & hi cweðaþ, her ys ettul mann & windrincende, manfulra & synfulra freond; & wisdom ys gerihtwisud fram heora bearnum.

[034800 (11.20)] Ða ongan he hyspan þa burga on þam wærun gedone manega hys mægena forþam þe hi ne dydon dædbote.

[034900 (11.21)] Wa þe, Corozaim, wa þe, Bethsaida, forþam gyf on Tyro & Sydone wærun gedone þa mægnu þe gedone synt on eow gefyrn hi dydun dædbote on hæran & on axan.

[035000 (11.22)] Ðeah ic secge inc, Tyro & Sydone byþ forgyfendlicur on domes dæg þonne eow.

[035100 (11.23)] & þu Capharnaum, cwyst þu byst þu upahafen oþ heofen; Ac þu nyþerfærst oþ helle, forþam gyf on Sodomum wæron gedone þa mægnu þe gedone synt on þe witodlice hi wunedun oþ þysne dæg.

[035200 (11.24)] Ðeahhwæþere ic secge eow þæt Sodumwara lande byð forgyfenlicre on domes dæg þonne þe.

[035300 (11.25)] Se Hælynd cwæð andswariende, Ic andytte þe, Drihten heofenes & eorþan, þu þe behyddyst þas þing fram wisun & gleawun & onwruge þa lytlingun.

[035400 (11.26)] Swa, Fæder, forþam hyt wæs swa gecweme beforan þe.

[035500 (11.27)] Ealle þing me synt gesealde fram minum Fædyr; & nan mann ne can þone sunu butun Fædyr ne nan mann ne can þone Fædyr butun sunu & þam þe se sunu wyle onwreon.

[035600 (11.28)] Cumaþ to me ealle þe swincað & gesymede synt & ic eow geblissige.

[035700 (11.29)] Nimaþ min geoc ofer eow & leorniaþ æt me forþam ic eom bilwite & eadmod on heortan & ge gemetað reste eowrum sawlum.

[035800 (11.30)] Soþlice min geoc ys wynsum & min byrþyn ys leoht.

[035900 (12.1)] Se Hælynd for on restedæge ofyr æcyras; Soþlice hys leorningcnihtas hingryde & hig ongunnun pluccian þa ear & ætan.

[036000 (12.2)] Soþlice þa ða sundorhalgan þæt gesawon hi cwædon to him, Nu þine leorningcnihtas doð þæt him alyfyd nys restedagun to donne.

[036100 (12.3)] And he cwæþ to him, ne rædde ge hwæt Dauid dyde þa hyne hingrede & þa ðe mid hym wærun.

[036200 (12.4)] Hu he ineode on Godes hus & æt þa offringhlafas þe nærun him alyfede to etynne ne þam þe mid him wærun butun þam sacerdum anum?

[036300 (12.5)] Oððe ne rædde ge on þære æ þæt þa sacerdas on restedagum on þam temple gewemmað þone restedæg & synt butan leahtre?

[036400 (12.6)] Ic secge soðlice eow þæt þes ys mærra þonne þæt templ.

[036500 (12.7)] Gyf ge soðlice wistun hwæt ys, ic wylle mildheortnesse & na onsægdnysse, ne genyþrude ge æfre unscyldige.

[036600 (12.8)] Soðlice mannes sunu ys eac restedæges hlafurd.

[036700 (12.9)] Ða se Hælend þanun for; He com into hyra gesomnunge.

[036800 (12.10)] Þa wæs þær an man se hæfde forscruncene hand & hi ahsudon hyne þus cweðende, Ys hyt alyfed to hælenne on restedagum, þæt hi wrehton hyne.

[036900 (12.11)] He sæde him, soþlice hwylc man ys of eow þe hæbbe an sceap & gyf þæt afylð restedagum on pytt hu ne nymþ he þæt & hefþ hyt upp?

[037000 (12.12)] Witodlice micle ma mann ys sceape betera; Witodlice ys alyfed on restedagum wel to donne.

[037100 (12.13)] Ða cwæð he to þam menn, aþene þine hand, & he hi aþenede; & heo wæs hal geworden swa seo oþer.

[037200 (12.14)] Þa sundorhalgan eodun þa ut soþlice & worhton geþeaht ongen hyne hu hi hyne forspildon.

[037300 (12.15)] Se Hælend soþlice þæt wiste & ferde þanon; & him fyligdon mycel mænigeo & he hælde hig ealle.

[037400 (12.16)] & bebead him þæt hig hyt nanum men ne sædon.

[037500 (12.17)] Þæt wære gefylled þæt þe gecweden wæs þurh Isaiam þone witegan þus cweþende.

[037600 (12.18)] Her is min cnapa þone ic geceas, min gecorena on þam wel gelicode minre sawle; Ic asette minne gast ofer hyne & dom he bodað þeodum.

[037700 (12.19)] Ne flit he ne he ne hrymð, ne nan man ne gehyrþ hys stemne on stræton.

[037800 (12.20)] Tocwysed hreod he ne forbrytt & smeocende flex he ne adwæscþ ærþam þe he aworpe dom to sige.

[037900 (12.21)] & on hys naman þeoda gehyhtað.

[038000 (12.22)] Ða wæs him broht an deofolseoc man se wæs blind & dumb; & he hyne hælde swa þæt he spæc & geseah.

[038100 (12.23)] And þa menigeo ealle wundrudon & cwædon, Cweðe we is þes Dauides sunu?

[038200 (12.24)] Soþlice þa þa sundorhalgan þis gehyrdon þa cwædon hig, Ne adrifþ ðes deoflu ut buton þurh Belzebub deofla ealdre.

[038300 (12.25)] Se Hælend soþlice wiste hyra geþancas & cwæð to him, ælc rice þe byð twyræde on him sylfum byþ toworpen, & ælc ceaster oððe hus þe byð wiþerweard ongen hyt sylf hyt ne stent.

[038400 (12.26)] & gyf se deoful adrifð ut þone deoful hig beoþ todælede; Hu mæg þonne hys rice standan?

[038500 (12.27)] & gyf ic þurh Belzebub adrife ut deofla þurh hwæne adrifað eowre bearn; Forþam hig sylfe beoð eowre deman.

[038600 (12.28)] Gyf ic soþlice on Godes gaste awurpe deoflu witodlice on eow becymð Godes rice.

[038700 (12.29)] Oþþe hu mæg man ingan on stranges hus & hys fata hyne bereafian buton he gebinde ærest þone strangan & þonne hys hus bereafige?

[038800 (12.30)] Se þe nys mid me he is ongen me & se þe ne gaderaþ mid me he towyrpð.

[038900 (12.31)] Forþam ic secge eow ælc synn & bysmurspæc byþ forgyfen mannum, soþlice þæs halgan gastes bysmurspæc ne byð forgyfen.

[039000 (12.32)] & swa hwylc swa cwyð word ongen mannes sunu him byð forgyfen, se þe soðlice cwyþ ongen haligne gast ne byð hyt hym forgyfen ne on þisse worulde ne on þære toweardan.

[039100 (12.33)] Oþþe wyrceað God treow & hys weastm godne oððe wyrceað yfel treow & hys wæstm yfelne; Witodlice be þam wæstmme byð þæt treow oncnawen.

[039200 (12.34)] La ge næddrena cynryn, hu magon ge god sprecan þonne ge synt yfele; Soþlice of þære heortan willan se muþ spicþ.

[039300 (12.35)] God mann soþlice of godum goldhorde bringþ god forð & yfel mann of yfelum goldhorde bringð yfel forð.

[039400 (12.36)] Soþlice ic secge eow þæt ælc idel word þe menn specað hi agyldaþ gescead be þam on domes dæge.

[039500 (12.37)] Soþlice of þinum wordum þu byst gerihtwisod & of þinum wordum þu byst genyðerod.

[039600 (12.38)] Þa andswarodun hym sume þa boceras & þa sundorhalgan þus cweþende, Lareow, we willaþ sum tacn of þe geseon.

[039700 (12.39)] He andswarode hym & cwæð, yfel cneorys & forliger secð tacn & hyre ne byð nan tacn geseald buton Ionas tacn þæs witegan.

[039800 (12.40)] Witodlice swa swa Ionas wæs on þæs hwæles innoþe þry dagas & þreo niht swa byþ mannes sunu on eorþan heortan þry dagas & þreo niht.

[039900 (12.41)] Niniuetisce weras arisað on dome mid þysse cneorysse & hig genyþeriað hig forþam þe hig dydon dædbote on Ionas bodunge, & þes ys mara þonne Ionas.

[040000 (12.42)] Suþdæles cwen arist on dome mid þysse cneorysse & heo genyþerað hig forþam ðe heo com fram landes gemærum to gehyranne Salomones wisdom, & þes is mara þonne Salomon.

[040100 (12.43)] Soþlice þonne se unclæna gast utfærþ fram menn he gæð geond drige stowa secende reste & he ne gemet.

[040200 (12.44)] Þonne cwyþ he, ic gecyrre on min hus þanon ic uteode; & cumende he gemet hyt æmtig & geclænsod mid besmum & gefrætwod.

[040300 (12.45)] Ðonne gæþ he & him togenymþ seofun oþre gastas wyrsan þonne he & ingangende hig eardigeað þær; & þonne wurðaþ þæs mannes ytemestan wyrsan þonne þa ærran; & swa byð þysse wyrrestan cneorysse.

[040400 (12.46)] Ða he þas þing þa gyt spæc to þam mænegum þa stod hys modor & his gebroðra þærute secende spæcon to him.

[040500 (12.47)] Soþlice þa cwæþ sum to him, witodlice þin modur & þine gebroþra standaþ herute þe secende.

[040600 (12.48)] & he andswarode hym secgendum & cwæð, Hwylc ys min modur & hwylce synt mine gebroþra?

[040700 (12.49)] & he aþenede hys hand on his leorningcnihtas & cwæð.

[040800 (12.50)] Witodlice swa hwylc swa wyrcþ mines Fæder willan þe on heofenan is, he is min broþur & min swustor & modor.

[040900 (13.1)] On þam dæge þam Hælende utgangendum of huse he sæt wiþ ða sæ.

[041000 (13.2)] & mycle mænigeo wæron gesamnode to hym swa þæt he eode on scyp & þær sæt and eall seo mænigeo stod on þam waroþe.

[041100 (13.3)] & he spræc to hym fela on bigspellum cweþende, Soþlice uteode se sædere hys sæd to sawenne.

[041200 (13.4)] & þa þa he seow sume hig feollon wiþ weg & fuglas comun & æton þa.

[041300 (13.5)] Soþlice sume feollon on stænihte þær hyt næfde mycle eorþan & hrædlice upsprungon forþam þe hig næfdon þære eorþan dypan.

[041400 (13.6)] Soþlice upsprungenre sunnan hig adruwudon & forscruncon for þam þe hig næfdon wyrtrum.

[041500 (13.7)] Soþlice sume feollon on þornas & þa þornas weoxon & forþrysmudon þa.

[041600 (13.8)] Sume soþlice feollon on gode eorþan & sealdon weastm, sum hundfealdne, sum sixtigfealdne, sum þrittigfealdne.

[041700 (13.9)] Se þe hæbbe earan to gehyrenne gehyre.

[041800 (13.10)] & þa genealæhton his leorningcnihtas & cwædon to hym, forhwig spycst þu to hym mid bigspellum?

[041900 (13.11)] Ða andswarode he hym, forþam þe eow is geseald to witanne heofena rices gerynu & him nys na geseald.

[042000 (13.12)] Soþlice þam þe hæfþ him byþ geseald & he hæfð, soþlice se þe næfð & þæt þe he hæfð him bið ætbroden.

[042100 (13.13)] Forðam ic spece to him mid bigspellum forþam þe lociende hig ne geseoþ & gehyrende hig ne gehyraþ ne ne ongytaþ.

[042200 (13.14)] Þæt on him si gefylled Esaias witegung, Of gehyrnysse ge gehyraþ & ge ne ongytaþ, & lociende ge geseoþ & ne geseoð.

[042300 (13.15)] Soþlice þises folces heorte is ahyrd & hig hefelice mid earum gehyrdon & hyra eagan beclysdon þe læs hig æfre mid eagum geseon & mid earum gehyron & mid heortan ongyton & sin gecyrrede & ic hig gehæle.

[042400 (13.16)] Soþlice eadige synt eowre eagan forþam þe hig geseoþ & eowre earan forþam þe hig gehyraþ.

[042500 (13.17)] Soþlice on eornust ic eow secge þæt manega witegan & rihtwise gewilnudon þa þing to geseonne þe ge geseoþ & hig ne gesawon & gehyran þa þing þe ge gehyrað & hig ne gehyrdon.

[042600 (13.18)] Gehyre ge soþlice þæs sawendan bigspell.

[042700 (13.19)] Ælc þæra þe godes wurd gehyrð & ne ongyt þonne cymþ deoful & bereafað þæt on hys heortan asawen is; þæt is se þe wiþ ðone weg asawen is.

[042800 (13.20)] Soþlice se þe ofer þone stan asawen is, þæt is se þe þæt godes wurd gehyrð & hrædlice þæt mid blisse onfehþ.

[042900 (13.21)] Soþlice hyt næfþ þone wyrtrum on him ac is hwilwendlic; Gewordenre gedrefednesse & ehtnesse for þam wurde hrædlice hig beoð geuntreowsode.

[043000 (13.22)] Soþlice þæt þe asawen is on þornum, þæt is se þe þæt wurd gehyrþ & þonne eornfullness þisse worulde & leasung þissa woruldwelena forþrysmiaþ þæt wurd & hit is butan weastme geworden.

[043100 (13.23)] Soþlice þæt þe asawen wæs on þæt gode land, þæt is se þe þæt wurd gehyrþ & ongyt & þone weastm bringð & þonne deþ sum hundfealdne, sum sixtifealdne, sum þrittifealdne.

[043200 (13.24)] He rehte him þa oþer bigspel & þus cwæð, heofona rice is geworden þam men gelic þe seow god sæd on his æcyre.

[043300 (13.25)] Soþlice þa þa men slepon þa com his feonda sum & oferseow hit mid coccele on middan þam hwæte & ferde þanon.

[043400 (13.26)] Soþlice þa seo wyrt weox & þone weastm brohte þa æteowde se coccel hine.

[043500 (13.27)] Þa eodon þæs hlafordes þeowas & cwædon, hlaford, hu ne seow þu god sæd on þinum æcere; Hwanon hæfde he coccel?

[043600 (13.28)] Þa cwæþ he, þæt dyde unhold mann; þa cwædon þa þeowas, wylt þu we gað & gadriað hig?

[043700 (13.29)] Þa cwæð he, nese þe læs ge þone hwæte awurtwalion þonne ge þone coccel gadriaþ.

[043800 (13.30)] Lætað ægþer weaxan oð riptiman; & on þam riptiman ic secge þam riperum, gadriaþ ærest þone coccel & bindaþ sceafmælum to forbærnenne & gadriaþ ðone hwæte into minum berne.

[043900 (13.31)] He rehte him þa gyt oþer bigspel þus cweþende, heofena rice is geworden gelic senepes corne þæt seow se man on hys æcre.

[044000 (13.32)] Þæt is ealra sæda læst, soþlice þonne hit wyxþ hit is ealra wyrta mæst & hit wyrþ treow swa þæt heofnan fuhlas cumaþ & eardiaþ on his bogum.

[044100 (13.33)] He spræc to him oþer bigspel & þus cwæð, heofena rice is gelic þam beorman þone þæt wif onfeng & behydde on þrim gemetum melwes oð he wæs eall ahafen.

[044200 (13.34)] Ealle þas þing se Hælend spræc mid bigspellum to þam weredum; & nan þing ne spræc he butan bigspellum.

[044300 (13.35)] Þæt wære gefylled þæs witegan cwyde, ic atyne minne muþ mid bigspellum; Ic bodige digelnesse fram middaneardes gesetednesse.

[044400 (13.36)] He forlet þa ða mænegeo & com to his inne; & þa genealæhton to him his leorningcnihtas & cwædon, arece us þæt bigspell þæs hwætes and þæs cocceles.

[044500 (13.37)] Þa andswarude he him, se þe seow þæt gode sæd se is mannes sunu.

[044600 (13.38)] Soþlice se æcyr is þes middangeard þæt gode sæd þæt synt þæs heofonlican rices bearn; Se coccel synt soþlice þa manfullan bearn.

[044700 (13.39)] Se unholda man se þe þone coccel seow þæt is deoful; Soðlice þæt rip is worulde endung, þa riperas synt englas.

[044800 (13.40)] Eornustlice swa swa se coccel byþ gegaderud & mid fyre forbærned swa byð on worulde endunge.

[044900 (13.41)] Mannes sunu sent his englas & hi gadriað of his rice ealle gedrefednesse & þa þe unrihtwisnesse wyrceað.

[045000 (13.42)] & asendað hig on fyres ofen þær byþ wop & toþa gristbitung.

[045100 (13.43)] Þonne scinað ða rihtwisan swa swa sunne on hyra fæder rice.

[045200 (13.44)] Heofona rice is gelic gehyddum goldhorde on þam æcere; þone behyt se man þe hyne fint & for his blysse gæð & sylþ eall þæt he ah & gebigþ þone æcer.

[045300 (13.45)] Eft is heofena rice gelic þam mangere þe sohte þæt gode meregrot.

[045400 (13.46)] Þa he funde þæt an deorwyrðe meregrot þa eode he & sealde eall þæt he ahte & bohte þæt meregrot.

[045500 (13.47)] Eft is heofena rice gelic asendum nette on þa sæ & of ælcum fisccynne gadrigendum.

[045600 (13.48)] Þa hi þa þæt nett upp atugon & sæton be þam strande þa gecuron hig þa godan on hyra fatu, þa yflan hig awurpon ut.

[045700 (13.49)] Swa byþ on þisse worulde endunge; þa englas farað & asyndriað þa yfelan of þæra godra midlene.

[045800 (13.50)] & aworpað hig on þæs fyres ofen þær byð wop & toða gristbitung.

[045900 (13.51)] Ongyte ge ealle þas þing; þa cwædon hig, witodlice we hit ongytað.

[046000 (13.52)] Þa sæde he him, forþam is ælc gelæred bocere on heofenan rice gelic þam hiredes ealdre þe forðbringð of his goldhorde niwe þing & ealde.

[046100 (13.53)] And hit wæs geworden þa se Hælend geendode þas bigspel, þa ferde he þanone.

[046200 (13.54)] & þa he com to his earde he lærde hig on hyra gesamnungum swa þæt hig wundredon & cwædon, hwanon ys þysum þes wisdom & þis mægen?

[046300 (13.55)] Witodlice þes ys smiþes sunu; Hu ne hatte hys modor Maria & hys broþru Iacob & Ioseph & Simon & Iudas?

[046400 (13.56)] & hu ne synt ealle hys swustra mid us; Hwanon synt þisum ealle þas þing?

[046500 (13.57)] & hig wæron geuntrywsode on him; ða soþlice sæde se Hælend him, nys nan witega butan wurþscype buton on hys earde & on hys huse.

[046600 (13.58)] & he ne worhte þær manega mægena for hyra ungeleafulnysse.

[046700 (14.1)] On þære tide gehyrde Herodes se feorþan dæles rica þæs Hælendes hlisan.

[046800 (14.2)] & þa sæde he his cnihtum, þes is Iohannes se fulluhtere þe ic beheafdode; He aras of deaþe & forþan synd þas wundru gefremode on him.

[046900 (14.3)] Soðlice Herodes nam Iohannem & geband hyne & sette on cwertern for þam wife Herodiaden Philippes, hys broþer.

[047000 (14.4)] Iohannes him sæde, nys þe alyfed hi to wife to hæbbenne.

[047100 (14.5)] & þa he hyne ofslean wolde he adred him þæt folc for þam þe hig hæfdon hyne for ænne witegan.

[047200 (14.6)] Ða on Herodes gebyrddæge tumbude þære Herodiadiscean dohtur beforan him & hit licode Herode.

[047300 (14.7)] Þa behet he mid aþe hyre to syllenne swa hwæt swa heo hyne bæde.

[047400 (14.8)] Ða cwæð heo fram hyre meder gemyngod, Syle me on anum disce Iohannes heafod þæs fulluhteres.

[047500 (14.9)] Ða wæs se cyning geunret for þam aðe & for þam þe him sæton mid.

[047600 (14.10)] & he asende þa & beheafdode Iohannem on þam cwerterne.

[047700 (14.11)] & man brohte þa his heafod on anum disce & sealde þam mædene & þæt mæden hyre meder.

[047800 (14.12)] & þa genealæhton his leorningcnihtas & namon hys lichaman & bebyrgdon hyne & comon & cyddon hyt þam Hælende.

[047900 (14.13)] Ða se Hælend þæt gehyrde þa ferde; He þanon onsundron on anum scype & þa þa gangendan mænigeo þæt gehyrdon hig fyligdon him of þam burgum.

[048000 (14.14)] & þa he þanon ferde, he geseh mycele mænigu & he him gemiltsode & gehælde þa untruman.

[048100 (14.15)] Soðlice þa hyt wæs æfen geworden; Him to genealæhton hys leorningcnihtas & him to cwædon, ðeos stow ys weste & tima is forþ agan; Forlæt þas mænegeo þæt hi faron into þas burga & him mete bicgean.

[048200 (14.16)] Þa cwæð se Hælend to him, nabbað hi neode to farenne; Sylle ge him etan.

[048300 (14.17)] Þa andswarodun hig, we nabbað her butun fif hlafas & twegen fixas.

[048400 (14.18)] Þa cwæð se Hælend, bringaþ me hider þa.

[048500 (14.19)] And þa he het þa menegu ofer þæt gærs hi sittan & he nam þa fif hlafas & twegen fixas & beseah on þone heofon & bletsiende bræc þa hlafas & sealde his leorningcnihtum & hi þam folce.

[048600 (14.20)] & hi æton ealle & wæron gefyllede; & hi namon þa lafa twelf wylian fulle þæra gebrytsena.

[048700 (14.21)] Soþlice þæra etendra getæl wæs fif þusenda wera butan wifum & cildum.

[048800 (14.22)] And þa sona het se Hælend his leorningcnihtas on scyp astigan & toforan him faran ofer þone muþan oð þæt he þa menegu forlete.

[048900 (14.23)] & þa he hig forlæten hæfde he eode on þone munt & hyne þær ana gebæd; Soþlice þa hyt æfen wæs he wæs ana þær.

[049000 (14.24)] Witodlice wæs þæt scyp of þam yþum totorfod forþam þe hyt wæs strang wind.

[049100 (14.25)] Þa com se Hælend embe þone feorþan hancred to him ofer þa sæ gangende.

[049200 (14.26)] Ða hi gesawon þæt hi wurdon þa gedrefede & for þam ege clypodon & cwædon þus, Soþlice hyt ys scinlac.

[049300 (14.27)] Ða spræc se Hælend & cwæþ, habbað geleafan; Ic hyt eom; Nellen ge eow ondrædan.

[049400 (14.28)] Ða andswarode him Petrus & cwæð, Drihten, gyf þu hyt eart hat me cuman to þe ofer þas wæteru.

[049500 (14.29)] Ða cwæð he, cum to me; ða eode Petrus of þam scype ofer þæt wæter þæt he to þam Hælende come.

[049600 (14.30)] Þa he geseh þone strangan wind he him ondred; ða he wearð gedofen he cwæð, Drihten, gedo me halne.

[049700 (14.31)] And þa hrædlice he gefengc hyne & þus cwæð, la lytles geleafan, hwi twynedest þu?

[049800 (14.32)] & þa hi wæron on þam scype geswac se wind.

[049900 (14.33)] Soþlice þa þe on þam scype wæron comon & to him gebædon & þus cwædon, Soþlice þu eart Godes sunu.

[050000 (14.34)] & þa hig ofersegelodon hi comon on þæt land Genesareth.

[050100 (14.35)] & þa þæt folc hyne gecneow hi sendon geond eall þæt land & brohton to him ealle untrume.

[050200 (14.36)] & hyne bædon þæt hig huruþinga his reafes fnæd æthrinon & swa hwylce his æthrinon wurdon hale.

[050300 (15.1)] Ða comon to him fram Hierusalem þa boceras & Fariseisce & cwædon.

[050400 (15.2)] Hwi forgymað þine leorningcnihtas ure yldrena lage; Ne þweað hi hyra handa þonne hig mete þicgeað.

[050500 (15.3)] Ða andsworode he him, & hwi forgyme ge Godes bebod for eowre lage?

[050600 (15.4)] Witodlice God cwæþ, wurþa þinne fæder & modor, & se þe wyrgð hys fæder & modor swelte se deaþe.

[050700 (15.5)] Soþlice ge cweðaþ, swa hwylc swa segð hys fæder & meder, swa hwylc lac swa of me is fremaþ þe.

[050800 (15.6)] & ne wurðiaþ fæder & modor & ge for naht dydon Godes bebod for eowre lage.

[050900 (15.7)] La licceteras, wel be eow witegode Isaias se witega þa he cwæð, þis folc me mid welerum wurþað & hyra heorte ys feorr fram me.

[051000 (15.9)] Butan intingan hig me wurþiaþ & lærað manna lara.

[051100 (15.10)] & he þa ðam menegum togædere geclypedum þus cwæð, gehyrað & ongytaþ.

[051200 (15.11)] Ne besmit þone mann þæt on hys muþ gæð, ac hyne besmit þæt of hys muþe gæþ.

[051300 (15.12)] Þa genealæhton hys leorningcnihtas & cwædon, wast þu þæt þa Fariseiscean synt gedrefede þisum wurde gehyredum?

[051400 (15.13)] Þa andswarode he him, ælc plantung þe min heofenlica Fæder ne plantode byþ awurtwalod.

[051500 (15.14)] Lætað hi, hig synt blinde & blindra latteowas; Se blinda gyf he blindne læt hig feallað begen on ænne pytt.

[051600 (15.15)] Ða andswarode him Petrus, arece us þis bigspell.

[051700 (15.16)] Ða andswarode he him, & synt ge gyt butan andgyte?

[051800 (15.17)] Ne ongyte ge þæt eall þæt on þone muþ gæþ gæþ on þa wambe & byþ on forþgang asend?

[051900 (15.18)] Soþlice þa þing þe of þam muðe gaþ cumað of þære heortan & þa smitaþ þone mann.

[052000 (15.19)] Of þære heortan cumaþ yfle geþancas, mannslyhtas, unrihthæmedu, forligru, stale, lease gewitnyssa, tallice word.

[052100 (15.20)] Þis synt þa ðing þe þone mann besmitað; Ne besmit þone mann þeah he unþwogenum handum ete.

[052200 (15.21)] & þa ferde se Hælend þanon on Tyrisce & Sydonisce endas.

[052300 (15.22)] & efne þa of þam Chananeiscum gemærum clypode sum wif & cwæð, Drihten, Dauides sunu, gemiltsa me; Min dohtor ys yfle mid deofle gedreht.

[052400 (15.23)] Þa ne geandswarode he hyre, þa genealæhton hys leorningcnihtas & him to cwædon, Forlæt hig forþam heo clypað æfter us.

[052500 (15.24)] Ða andswarode he, ne eom ic asend buton to þam sceapum þe forwurdon of Israhela huse.

[052600 (15.25)] Ða com heo & hig to him gebæd & þus cwæð, Drihten, gefylst me.

[052700 (15.26)] Ða cwæð he, nys hit na god þæt man nime bearna hlaf & hundum worpe.

[052800 (15.27)] Þa cwæþ heo, Drihten, þæt ys soð; Witodlice þa hwelpas etað of þam crumum þe of hyra hlaforda beodum feallaþ.

[052900 (15.28)] Þa andswarode Drihten hyre, eala þu wif, mycel ys þin geleafa; Gewurþe þe ealswa þu wylle; & þa of þære tide wæs hyre dohtor hal geworden.

[053000 (15.29)] Ða se Hælend þanon ferde eft; He com wiþ ða Galileiscean sæ & astah on þone munt & þær sæt.

[053100 (15.30)] Þa genealæhton him to mycele menegu mid him hæbbende manega healte & blinde & wanhale & manega oþre & aledon to hys fotum & he gehælde þa, swa þæt þa mænegu wundredon geseonde dumbe specende, healte gangende, blinde geseonde; & hig mærsodon Israhela God.

[053200 (15.32)] Þa cwæþ se Hælend togædere geclypedum his leorningcnihtum, ðisse menegu ic gemiltsige forþam hig þry dagas mid me wunodon; & hig nabbað hwæt hig eton & ic hig nelle fæstende forlætan þelæs hig on wege geteorian.

[053300 (15.33)] Ða cwædon hys leorningcnihtas, hwar nime we swa fela hlafa on þis westene þæt we gefyllan swa mycele mænegu?

[053400 (15.34)] Þa cwæð he, hu fela hlafa hæbbe ge; þa cwædon hig, seofon & feawa fixa.

[053500 (15.35)] & he bebead þa þæt seo menegu sæte ofer þære eorþan.

[053600 (15.36)] & he nam þa þa seofon hlafas & þa fixas & bræc & sealde hys leorningcnihtum & hig sealdon þam folce.

[053700 (15.37)] & hig æton ealle & wæron gefyllede & þæt to lafe wæs of þam gebrote hig namon seofon wilian fulle.

[053800 (15.38)] Witodlice þa þær æton wæron feower þusend manna butan cildum & wifum.

[053900 (15.39)] & he forlet þa þa menegu & eode on scyp & com on þa endas Magedon.

[054000 (16.1)] & þa genealæhton him to Farisei & Saducei & hyne costodon & bædon þæt he him sum tacen of heofone ætywde.

[054100 (16.2)] Þa andswarode he him & cwæð, on æfen ge cweðaþ, tomorgen hyt byþ smylte weder; þes heofon ys read.

[054200 (16.3)] & on morgen ge cweþað, todæg hyt byþ hreoh weder; þeos lyft scinð unwederlice; Nu cunne ge tocnawan heofones hiw, witodlice ge ne magon witan þæra tida tacnu.

[054300 (16.4)] Seo yfele cneoryss & unrihthæmende tacen secþ & hyre ne byð geseald buton Ionas tacen þæs witegan; & him forlætenum he ferde.

[054400 (16.5)] & þa his leorningcnihtas comon ofer þone muþan hig forgeton þæt hig hlafas namon.

[054500 (16.6)] & þa sæde he, gymað & warniað fram beorman Fariseorum & Saduceorum.

[054600 (16.7)] Þa ðohton hig betwux him & cwædon, namon we hlafas mid us.

[054700 (16.8)] Þa se Hælend wiste hyra geþancas; He cwæþ to him, hwæt þence ge betwux eow, lytles geleafan, þæt ge hlafas nabbað?

[054800 (16.9)] Ne understande ge gyt; Ne ge ne geþenceað þæra fif hlafa & fif þusend manna & hu fela wyligena ge namon.

[054900 (16.10)] Ne þæra seofon hlafa & feower þusend manna & hu fela wyligena ge naman?

[055000 (16.11)] Hwi ne ongyte ge gyt þæt ic ne sæde be hlafe, warniað fram ðam beorman Fariseorum & Saduceorum?

[055100 (16.12)] Þa ongeton hig þæt he ne sæde, warniað fram hlafa beorman ac fram lare Fariseorum & Saduceorum.

[055200 (16.13)] Witodlice þa com se Hælend on þa dælas Cesareæ Philippi; & ahsode hys leorningcnihtas, hwæne secgeað menn þæt sy mannes sunu?

[055300 (16.14)] Ða cwædon hig, sume Iohannem þone fulluhtere, sume Heliam, sume Hieremiam oðþe an þæra witegyna.

[055400 (16.15)] Ða sæde he, hwæt secge ge þæt ic si?

[055500 (16.16)] Ða andswarode him Petrus, ðu eart þæs lyfigendes Godes sunu.

[055600 (16.17)] Þa andswarode him se Hælend, eadig eart þu Simon, Culfran bearn, forþam hit þe ne onwreah flæsc ne blod ac min Fæder þe on heofenum ys.

[055700 (16.18)] & ic secge þe þæt þu eart Petrus & ofer þisne stan ic timbrige mine cyricean & hellegatu ne magon ongen þa.

[055800 (16.19)] & þe ic sylle heofona rices cægia & swa hwæt swa þu ofer eorþan gebindst þæt byþ on heofonum gebunden & swa hwæt swa þu unbindst ofer eorþan þæt byð unbunden on heofonum.

[055900 (16.20)] Þa bebead se Hælend hys leorningcnihtum þæt hig nanum menn ne sædon þæt he wære Hælend Crist.

[056000 (16.21)] Syððan he ongan swutelian hys leorningcnihtum þæt he wolde faran to Hierusalem & fela þinga þolian fram yldrum & bocerum & ealdormannum þæra sacerda & beon ofslegen & þy þryddan dæge arisan.

[056100 (16.22)] & þa genam Petrus hyne onsundron & cwæð to him, Drihten, ne gewurþe þæt.

[056200 (16.23)] Þa beseah he hyne & cwæð to Petre, gang bæftan me Satanas; Wiþerræde þu eart me forþam þu nast þa þing þe synd Godes ac þa þe synt manna.

[056300 (16.24)] Þa sæde se Hælend hys leorningcnihtum, gyf hwa wylle fyligean me, wiþsace hyne sylfne & nyme hys rode & me fylige.

[056400 (16.25)] Soþlice se þe wyle hys sawle hale gedon he hig forspilþ, & se þe wyle hig for me forspyllan se hig fint.

[056500 (16.26)] Hwæt fremað ænegum menn þeah he ealne middaneard gestryne gyf he hys sawle forwyrd þolað, oððe hwylc gewrixl sylþ se mann for hys sawle?

[056600 (16.27)] Witodlice mannes sunu ys to cumenne on hys Fæder wuldre mid hys englum & þonne agylt æghwylcum be hys agenum worce.

[056700 (16.28)] Soðlice ic secge eow sume synt her standende þe deaþ ne onbyrigeað ær hig geseon mannes sunu cumende on hys Fæder rice.

[056800 (17.1)] & æfter six dagum nam se Hælend Petrum & Iacobum & Iohannem hys broþor & lædde hig onsundron on ænne heahne munt.

[056900 (17.2)] & he wæs gehiwod beforan him & his ansyn scean swa swa sunne & hys reaf wæron swa hwite swa snaw.

[057000 (17.3)] & efne þa ætywde Moyses & Helias mid him sprecende.

[057100 (17.4)] Þa cwæð Petrus to him, Drihten, god ys us her to beonne; Gyf þu wylt uton wyrcean her þreo eardungstowa, þe ane Moyse ane & Helie ane.

[057200 (17.5)] Him þa gyt sprecendum & soþlice þa beorhtwolcn hig oferscean & þa efne com stefn of þam wolcne & cwæþ, Her ys min leofa sunu on þam me wel gelicaþ; Gehyrað hyne.

[057300 (17.6)] & þa hig þis gehyrdon hys leorningcnihtas hig feollon on hyra ansyne & hym swyþe adredon.

[057400 (17.7)] He genealæhte þa & hig æthran & him to cwæþ, Arisað & ne ondrædaþ eow.

[057500 (17.8)] Ða hig hyra eagan upphofon ne gesawon hig nænne buton þone Hælend sylfne.

[057600 (17.9)] & þa hig of ðam munte eodon se Hælend hym bebead & þus cwæþ, nanum menn ne secgean ge þis ær mannes sunu of deaþe arise.

[057700 (17.10)] & þa axodon hys leorningcnihtas hyne, hwæt secgeað þa boceras þæt gebyrige ærest cuman Heliam?

[057800 (17.11)] Ða andswarode he hym, witodlice Helias ys toweard & he geedniwað ealle þing.

[057900 (17.12)] Soþlice ic eow secge þæt Helias com & hig hyne ne gecneowon ac hig dydon ymbe hyne swa hwæt swa hig woldon; & swa ys mannes sunu eac fram him to þrowigenne.

[058000 (17.13)] Ða ongeton hys leorningcnihtas þæt he hyt sæde be Iohanne þam fulluhtere.

[058100 (17.14)] And þa he com to þære menegu him to genealæhte sum mann gebigedum cneowum toforan him & cwæþ.

[058200 (17.15)] Drihten, gemiltsa minum suna for þam þe he ys fylleseoc & yfel þolað; Oft he fylþ on fyr & gelomlice on wæter.

[058300 (17.16)] & ic brohte hyne to þinum leorningcnihtum & hig ne mihton hyne gehælan.

[058400 (17.17)] Ða andswarode he him, Eala ge ungeleaffulle & þwyre cneores, hu lange beo ic mid eow; Hu lange forbere ic eow; Bringaþ hyne to me hider.

[058500 (17.18)] & þa þreade se Hælend hyne & se deofol hyne forlet & se cnapa wæs of þære tide gehæled.

[058600 (17.19)] Ða genealæhton hys leorningcnihtas him to & him to cwædon diglice, Hwi ne mihte we hyne utadrifan?

[058700 (17.20)] Þa cwæð he, for hyra ungeleafulnesse; Soþlice on eornost ic eow secge gyf ge hæfdon geleafan swa senepes corn & ge cwædon to þissum munte, far heonone, þonne ferde he & eow ne byð ænig þing unmihtelic.

[058800 (17.21)] Soþlice þis cynn ne byþ utadryfen buton þurh gebed and fæsten.

[058900 (17.22)] Ða hig wunedon on Galilea; þa cwæð se Hælend, mannes sunu ys to syllenne on manna handa.

[059000 (17.23)] & hig ofsleað hyne & he arist on þam þriddan dæge; ða wurdon hig þearle geunrotsode.

[059100 (17.24)] And þa he com to Cafarnaum þa genealæton to Petre þa þæt gafol namon & þus cwædon, Eower lareow ne gylt he gafol?

[059200 (17.25)] Þa cwæð he, gyse, he deð; & þa he com into þam huse þa cwæð se Hælend, Hwæt þincð þe, Symon; æt hwam nimað cyningas gafol oððe toll, of hyra bearnum hwæðer ðe of fremedum?

[059300 (17.26)] Ða cwæþ he, of fremedum; þa cwæð he eornostlice, þa bearn synt frige.

[059400 (17.27)] Þeahhwæþere þæt we hi ne geunrotsigeon, gang to þære sæ & wurp þinne angel ut & nim þone ærestan fisc & hys muþ geopena þu fintst ænne wecg on him; Nim þone & syle for me & for þe.

[059500 (18.1)] On þære tide genealæhton hys leorningcnihtas to þam Hælende & cwædon, Hwa wenst þu ys yldra on heofena rice?

[059600 (18.2)] & ða clypode se Hælend ænne lytling & gesette on hyra midlen.

[059700 (18.3)] & cwæþ, Soðlice ic secge eow buton ge beon gecyrrede & gewordene swa swa lytlingas ne ga ge on heofena rice.

[059800 (18.4)] Swa hwylc swa hyne geeaþmet swa þes lytling se ys mara on heofena rice.

[059900 (18.5)] & swa hwylc swa anne þilicne lytling on minum naman onfehþ se onfehþ me.

[060000 (18.6)] Soþlice seþe beswicð ænne of ðyssum lytlingum þe on me gelyfað betere him ys þæt an cwyrnstan si to hys swyran gecnytt & si besenced on sæs grund.

[060100 (18.7)] Wa þysum middangearde þurh swicdomas; Neod ys þæt swycdomas cumon, þeahhwæðere wa þam menn þe swycdom þurh hyne cymð.

[060200 (18.8)] Gyf þin hand oððe þin fot þe swicað aceorf hyne of & awurp fram þe; Betere þe ys þæt þu ga wanhal oþþe healt to life þonne þu hæbbe twa handa & twegen fet & sy on ece fyr asend.

[060300 (18.9)] & gyf þin eage þe swicað ahola hyt ut & awurp hyt fram þe; Betere þe ys mid anum eage on life to ganne þonne þu si mid twam asend on hellefyr.

[060400 (18.10)] Warniað þæt ge ne oferhogian ænne of þysum lytlingum þe gelyfað on me.

[060500 (18.11)] Soðlice mannes sunu com to gehælenne þæt forwearð.

[060600 (18.12)] Hwæt ys eow geþuht gyf hwylc mann hæfð hund sceapa & him losað an of þam; Hu ne forlæt he þa nigon & hundnigontig on þam muntum & gæð & secþ þæt an þe forwearð?

[060700 (18.13)] & gyf hyt gelimpþ þæt he hyt fint soðlice ic eow secge þæt he swyðor geblissaþ for þam anum þonne ofer þa nigon & hundnigontig þe na ne losedon.

[060800 (18.14)] Swa nys willa beforan eowrum Fæder þe on heofenum ys þæt an forwurþe of þisum lytlingum.

[060900 (18.15)] Solice gyf þin broþor syngað wið þe ga & styr him betwux þe & him sylfum; Gyf he þe gehyrð þu gestaþelast þinne broðor.

[061000 (18.16)] Gyf he þe ne gehyrð nim þonne gyt ænne oððe twegen to þe þæt ælc word stande on twegra oððe þreora gewittnesse.

[061100 (18.17)] Gyf he hig ne gehyrð sege hyt geferræddene; Gyf he hig ne gehyrð si he þe swa swa hæþen & manfull.

[061200 (18.18)] Soþlice ic secge eow swa hwylce swa ge gebindað ofer eorþan þa beoþ gebundene on heofonum & swa hwylce swa ge ofer eorþan unbindaþ þa beoþ on heofonum unbundene.

[061300 (18.19)] Eft ic eow secge gyf twegen of eow geþwæriað ofer eorþan be ælcum þinge þe hig biddað hit gewurð him of minum Fæder þe on heofonum ys.

[061400 (18.20)] Ðær twegen oððe þry synt on minum naman gegaderode þær ic eom on hyra midlene.

[061500 (18.21)] Ða genealæhte Petrus to him & cwæð, Drihten, gyf min broþor syngaþ wið me mot ic him forgyfan oð seofon siþas?

[061600 (18.22)] Ða cwæþ se Hælend, ne secge ic þe oð seofon siðas ac oð seofon hundseofontigon siþon.

[061700 (18.23)] Forþam ys heofena rice anlic þam cyninge þe hys þeowas geradegode.

[061800 (18.24)] & þa he þæt gerad sette him wæs an broht se him sceolde tyn þusend punda.

[061900 (18.25)] & þa he næfde hwanon he hyt agulde hyne het hys hlaford gesyllan & hys wif & hys cild & eall þæt he ahte.

[062000 (18.26)] Þa astrehte se þeow hyne & cwæð, Hlaford, gehafa geþyld on me & ic hyt þe eall agylde.

[062100 (18.27)] Þa gemiltsode se hlaford him & forgeaf him þone gylt.

[062200 (18.28)] Þa se þeowa ut eode he gemette hys efenþeowan se him sceolde an hund penega; & he nam hyne þa & forþrysmede hyne & cwæð, Agyf þæt þu me scealt.

[062300 (18.29)] & þa astrehte hys efenþeowa hyne & bæd hyne & þus cwæð, Geþyldega & ic hyt þe eall agyfe.

[062400 (18.30)] He þa nolde ac ferde & wearp hyne on cweartern oððæt he him eall agefe.

[062500 (18.31)] Ða gesawon hys efenþeowas þæt ða wurdon hig swyðe geunrotsode & comon & sædon hyra hlaforde ealle þa dæde.

[062600 (18.32)] Ða clypode hys hlaford hyne & cwæð to him, Eala þu lyþra þeowa, eallne þinne gylt ic ðe forgeaf forþam þe ðu me bæde.

[062700 (18.33)] Hu ne gebyrede þe gemiltsian þinum efenðeowan swa swa ic þe gemiltsode?

[062800 (18.34)] Ða wæs se hlaford yrre & sealde hyne þam witnerum oð þæt he eall agulde.

[062900 (18.35)] Swa deþ min se heofonlica Fæder gyf ge of eowrum heortum eowrum broðrum ne forgyfaþ.

[063000 (19.1)] And þa se Hælend geendode þas spræca he ferde fram Galilea & com on Iudeisce endas begeondan Iordanen.

[063100 (19.2)] & hym fyligdon mycele mænegu & he hig gehælde þær.

[063200 (19.3)] Ða genealæhton him to Farisæi hyne costnigende & cwædon, is alyfed ænegum menn hys wif to forlætenne for ænegum þinge?

[063300 (19.4)] Ða andswarode he him, ne rædde ge se þe on fruman worhte he worhte wæpmann & wifmann.

[063400 (19.5)] & cwæþ, Forþam se mann forlætt fæder & modor & hyne to his wife geþeot & beoð twegen on anum flæsce?

[063500 (19.6)] Witodlice ne synt hig twegen ac an flæsc; Ne getwæme nan mann þa ðe God gesomnode.

[063600 (19.7)] Ða cwædon hig, hwi het Moyses syllan hiwgedales boc & hig forlæton?

[063700 (19.8)] Ða cwæð he, Moyses for eower heortan heardnesse lyfde eow eower wif to forlætenne.

[063800 (19.9)] Soþlice ic secge eow swa hwa swa forlætt hys wif buton for forligere & oþer fetað se unrihthæmð.

[063900 (19.10)] & se ðe forlætene æfter him nymð se unrihthæmð ða cwædon hys leorningcnihtas, Gyf hyt swa ys þam menn mid hys wife ne fremað nanum menn to wifienne.

[064000 (19.11)] Ða cwæþ he, ne underfoð ealle menn þis word ac þam þe hyt geseald ys.

[064100 (19.12)] Soþlice synd belistnode þe of hyra modor innoþum cumað & eft synd belistnode þe hig sylfe belistnodon for heofena rice; Undernyme seþe undernyman mæge.

[064200 (19.13)] Þa wæron him gebrohte lytlingas to þæt he hys hand on hig asette & hig gebletsode; þa þreadon hys leorningcnihtas hig.

[064300 (19.14)] Þa cwæð se Hælend, lætað þa lytlingas & nelle ge hig forbeodan cuman to me; Swylcra ys heofena rice.

[064400 (19.15)] & þa he him hys handa on asette þa ferde he þanon.

[064500 (19.16)] & þa genealæhte him an mann to & cwæþ, La goda lareow, hwæt godes do ic þæt ic ece lif hæbbe?

[064600 (19.17)] Ða cwæþ he, Hwæt axast þu me be gode; An God ys god; Soþlice gyf þu wylt on lif becuman heald þa beboda.

[064700 (19.18)] Ða cwæþ he, hwylce; ða cwæð se Hælend, ne do þu mannslyht, ne do þu unrihthæmed, ne stel þu, ne sege þu lease gewittnysee.

[064800 (19.19)] Wurða þinne fæder & modor, & lufa þinne nehstan swa þe sylfne.

[064900 (19.20)] Þa cwæð se geonga, eall þiss ic geheold; Hwæt ys me gyt wana?

[065000 (19.21)] Ða cwæð se Hælend, Gyf þu wylt beon fullfremed ga & becyp eall þæt þu ahst & syle hyt þearfum & þonne hæfst þu goldhord on heofone & cum & folga me.

[065100 (19.22)] Ða se geonga mann gehyrde þis word þa eode he aweg unrot soþlice he hæfde mycele æhta.

[065200 (19.23)] Witodlice se Hælend cwæð to hys leorningcnihtum, Soþlice ic eow secge þæt earfoðlice se welega gæð on godes rice.

[065300 (19.24)] & eft ic eow secge þæt eaðelicre byð þam olfende to ganne þurh nædle eage þonne se welega on heofona rice ga.

[065400 (19.25)] Ða hys leorningcnihtas þis gehyrdon hig wundrodun & cwædon, hwa mæg þis gehealdan?

[065500 (19.26)] Þa cwæð se Hælend, uneaþelic þæt ys mid mannum ac ealle þing synt mid gode eaþelice.

[065600 (19.27)] Ða andswarode Petrus & cwæð, Nu we forleton ealle þingc & folgodon þe; Hwæt byð us to mede?

[065700 (19.28)] Ða cwæþ se Hælend, Soþ ic eow secge þæt ge þe me folgodon on edcenninge þonne mannes sunu sitt on hys mægenþrymme þæt ge sittað ofer twelf setl demende twelf mægða Israhel.

[065800 (19.29)] & ælc þe forlæt for minum naman hys hus oððe hys gebroþru oððe swustra oþþe fæder oþþe modor oþþe wif oþþe bearn oþþe land be hundfealdon he onfehþ lean & hæfð ece lif.

[065900 (19.30)] Soþlice manega fyrmeste beoð ytemeste & ytemeste fyrmeste.

[066000 (20.1)] Soþlice heofona rice ys gelic þam hiredes ealdre þe on ærnemergen ut eode ahyrian wyrhtan on hys wingeard.

[066100 (20.2)] Gewordenre gecwydrædene þam wyrhtum he sealde ælcon ænne penig wiþ hys dæges worce; He asende hig on hys wingeard.

[066200 (20.3)] & þa he ut eode embe underntide he geseah oþre on stræte idele standan.

[066300 (20.4)] Ða cwæð he, ga ge on minne wingeard & ic sylle eow þæt riht byþ; & hig þa ferdon.

[066400 (20.5)] Eft he ut eode embe þa sixtan & nigoþan tide & dyde þam swa gelice.

[066500 (20.6)] Þa embe þa endlyftan tide he ut eode & funde oþre standende & þa sæde he, Hwi stande ge her eallne dæg idele?

[066600 (20.7)] Þa cwædon hig, forþam þe us nan mann ne hyrode; ða cwæð he, & ga ge on minne wingeard.

[066700 (20.8)] Soþlice þa hyt wæs æfen geworden þa sæde se wingeardes hlaford hys gerefan, Clypa þa wyrhtan & agyf him heora mede; Agynn fram þam ytemestan oþ þone fyrmestan.

[066800 (20.9)] Eornostlice þa ðæ gecomon þe embe þa endlyftan tide comon þa onfengon hig ælc his pening.

[066900 (20.10)] & þa þe þær ærest comon wendon þæt hig sceoldon mare onfon; þa onfengon hig syndrige penegas.

[067000 (20.11)] Ða ongunnon hig murcnian ongen þone hiredes ealdor.

[067100 (20.12)] & þus cwædon, þas ytemestan worhton ane tide & þu dydest hig gelice us þe bæron byrþena on þises dæges hætan.

[067200 (20.13)] Ða cwæð he andswarigende hyra anum, Eala þu freond, ne do ic þe nænne teonan; Hu ne come þu to me to wyrceanne wið anum peninge?

[067300 (20.14)] Nim þæt þin ys & ga; Ic wylle þysum ytemestan syllan ealswa mycel swa þe.

[067400 (20.15)] Oþþe ne mot ic don þæt ic wylle; Hwæþer þe þin eage manful ys forþam þe ic god eom?

[067500 (20.16)] Swa beoð þa fyrmestan ytemeste & þa ytemestan fyrmeste; Soþlice manega synt geclypede & feawa gecorene.

[067600 (20.17)] Ða ferde se Hælend to Hierusalem & nam hys leorningcnihtas onsundron & þus cwæþ.

[067700 (20.18)] Nu we farað to Hierusalem & mannes sunu byþ geseald þæra sacerda ealdrum & bocerum; & hig genyþeriað hyne to deaþe.

[067800 (20.19)] Þeodum to bysmrigenne & to swingenne & to ahonne & þam þryddan dæge he arist.

[067900 (20.20)] Ða com to him Zebedeis bearna modor mid hyre bearnum hig geeadmedende & sum þingc fram him biddende.

[068000 (20.21)] Þa cwæð he, hwæt wylttu; ða cwæð heo, sege þæt þas mine twegen suna sittan an on þine swiþran healfe & an on þine wynstran on þinum rice.

[068100 (20.22)] Ða andswarode him se Hælend, Gyt nyton hwæt gyt biddaþ; Mage gyt drincan þone calic ðe ic to drincenne hæbbe; þa cwædon hig, wyt magon.

[068200 (20.23)] Ða cwæð he, witodlice gyt minne calic drincaþ; To sittanne on mine swiþran healfe oððe on wynstran nys me inc to syllanne ac þam þe hyt fram minum Fæder gegearwod ys.

[068300 (20.24)] & þa ða tyn leorningcnihtas gebulgon wiþ ða twegen gebroðru.

[068400 (20.25)] Þa clypode se Hælend hig to him & cwæð, Wite ge þæt ealdormenn wealdað hyra þeoda & þa ðe synt yldran habbað anweald on him.

[068500 (20.26)] Ne byþ swa betweox eow.

[068600 (20.26)] Ac swa hwylc swa wyle betweox eow beon yldra sy he eower þen.

[068700 (20.27)] & se þe wyle betweox eow beon fyrmest sy he eower þeow.

[068800 (20.28)] Swa mannes sunu ne com þæt him man þenode ac þæt he þenode & sealde his sawle lif to alysednesse for manegum; Ge wilniað to geþeonne on gehwædum þinge & beon gewanod on þam mæstan þinge; Witodlice þonne ge to gereorde gelaþode beoð ne sitte ge on þam fyrmestan setlum þe læs þe arwurðre wer æfter þe cume & se husbonda hate þe arisan & ryman þam oðron & þu beo gescynd; Gyf þu sitst on gereorde on þam ytemestan setle & æfter þe cymþ oþer gebeor & se laþigenda cweþe to þe, site innor leof, þonne byþ ðe arwurðlicor þonne þe man uttor scufe.

[068900 (20.29)] And þa hig ferdon fram Hiericho; Him fyligde mycel menegu.

[069000 (20.30)] & þa sæton twegen blinde wiþ ðone weg & gehyrdon þæt se Hælend ferde & þa clypodon hig to him & cwædon, Drihten, gemiltsa unc, Dauides sunu.

[069100 (20.31)] Ða bead seo menegu him þæt hig suwodon; þa clypodon hig þæs ðe ma, Drihten, gemiltsa unc, Dauides sunu.

[069200 (20.32)] Þa stod se Hælend & clypode hig to him & cwæð, Hwæt wylle gyt þæt ic inc do?

[069300 (20.33)] Ða cwædon hig, Drihten, þæt uncre eagan sin geoponede.

[069400 (20.34)] Ða gemiltsode he him & hyra eagan æthran & hig sona gesawon & fyligdon him.

[069500 (21.1)] And þa he genealæhte Hierusalem & com to Bethfage to Oliuetes Dune þa sende he hys twegen leorningcnihtas.

[069600 (21.2)] & sæde him, Farað on þæt castel þæt foran ongen eow ys & þonne sona finde gyt ane assene getiggede & hyre folan mid hyre; Untigeað hig & lædað to me.

[069700 (21.3)] & gyf hwa eow ænig þingc tocwyð secgeað þæt Drihten hæfð þyses neode & þonne forlæt he eow hrædlice.

[069800 (21.4)] Eall þis wæs geworden þæt wære gefylled þæt þurh Esaiam þone witegan gecweden wæs.

[069900 (21.5)] Secgeað heahnesse dehter, nu þin cyning þe cymð to gedæfte & rit uppan tamre assene & hyre folan.

[070000 (21.6)] Þa ferdon hys leorningcnihtas & dydon swa he him bebead.

[070100 (21.7)] & læddon þa assene to him & hyre folan; & ledon hyra reaf uppan hig & setton hyne anuppan.

[070200 (21.8)] Witodlice þæt folc strehton hyra reaf on þone weg; Sume heowun þæra treowa bogas & strewodun on þone weg.

[070300 (21.9)] Þæt folc þæt þar beforan ferde & þæt þaræfter ferde clypodon & cwædon, hal sy þu Dauides sunu; Sy gebletsod seþe com on Drihtenes naman; Sy him hæl on hehnessum.

[070400 (21.10)] Ða he ferde to Ierusalem þa wearð eall seo burhwaru onstyred & cwædon, hwæt is þes?

[070500 (21.11)] Þa cwæð þæt folc, þis ys se Hælend witega of Nazareth on Galiglea.

[070600 (21.12)] Þa se Hælend into þam temple eode he adraf ut ealle þa þe ceapodun innan þam temple & þara mynetera sceamelas & hyra setlu þara þe culfran sealdon he tobræc.

[070700 (21.13)] & cwæþ to him, hyt ys awriten, min hus ys gebedhus, witodlice ge worhtun þæt to þeofa cote.

[070800 (21.14)] Ða eodan to him þa blindan and þa healtan & he hi gehælde.

[070900 (21.15)] Witodlice þa ðara sacerda ealdras & þa boceras gesawun þa wundru þe se Hælend worhte & gehyrdon hu þa cild clypodun on þam temple & cwædon, sy Dauides sunu hal; ða wæron hig yrre.

[071000 (21.16)] & cwædun, gehyrst þu hwæt þas cwæðaþ; þa cwæð he witodlice, ne ræddon ge næfre, þu fulfremedest lof of cilda & of sacerda muþe?

[071100 (21.17)] & he forlet hi þa & ferde of þære byrig to Bethania & lærde hi þar be Godes rice.

[071200 (21.18)] On morgen þa he eft to þære byrig for þa hingrede hyne.

[071300 (21.19)] & he geseh an fictreow wið þone weg; þa eode he to him & ne funde on him buton þa leaf ane; ða cwæð he, ne wurþe næfre weastm of þe acenned; ða sona forscranc þæt fictreow.

[071400 (21.20)] & his leorningcnihtas wundrodon & cwædon, loca nu hu hrædlice þæt fictreow forscranc.

[071500 (21.21)] Þa andswarode he him & cwæð, Soþ ic eow secge gyf ge habbað geleafan & ne twyniað ne do ge na þæt an be þam fictreowe ac eac þeh ge cweþan to þisum munte ahefe þe upp & feall innan þa sæ.

[071600 (21.22)] & ealles þæs þe ge biddað ge beoð tiþa gyf ge gelyfað.

[071700 (21.23)] Ða he com into þam temple þa comon þara sacerda ealdras him to & cwædon, On hwylcre mihte wyrcsð þu þas þing & hwa sealde þe þisne anweald?

[071800 (21.24)] Þa answarode se Hælend him & cwæð, & ic ahsige eow anre spræce; Gyf ge me þa spræce secgeað þonne secge ic eow on hwylcum anwealde ic þas þing wyrce.

[071900 (21.25)] Hwæðer wæs Iohannes fulluht þe of heofonum þe of mannum; ða cwædon hig betwux him, gyf we secgaþ of heofone þonne cwyð he forhwam ne gelyfde ge him.

[072000 (21.26)] Gyf we secgað of mannum we ondrædað þis folc; Ealle hig hæfdon Iohannem for anne witegan.

[072100 (21.27)] Ða andswaredon hig & cwædon, we nyton; þa cwæþ he, ne ic eow ne secge of hwylcum anwealde ic þas þing wyrce.

[072200 (21.28)] Hu þincð eow; An mann hæfde twegen suna; þa cwæð he to þam yldran suna, ga & wyrce todæg on minum wingerde.

[072300 (21.29)] Ða cwæð he, ic nelle; Eode þeh syðþan to þam wingerde.

[072400 (21.30)] Þa cwæð he ealswa to þam oðrum; ða andswarode se him & cwæð, hlaford, ic ga; & ne eode swaþeah.

[072500 (21.31)] Hwæðer þara twegra dyde þæs fæder willan; þa cwædon hig, se æftera; þa cwæð se Hælend to him, Soð ic eow secge þæt manfulle & myltystran gað beforan eow on Godes rice.

[072600 (21.32)] Iohannes com on rihtwisnesse wege & ge ne gelyfdon him; Witodlice manfulle & myltysran gelyfdon & ge gesawon & ne dydon syðþan nane dædbote þæt ge gelyfdon on him.

[072700 (21.33)] Gehyraþ nu oþer bigspel; Sum hiredes ealdor wæs se plantode wingerd & betynde hyne & sette þæron winwringan & getimbrode anne stypel & gesette þone mid eorþtylion & ferde on elþeodignysse.

[072800 (21.34)] Þa ðara weastma tid genealæhte þa sende he hys þeowas to þam eorðtylion þæt hig onfengon his wæstmas.

[072900 (21.35)] Ða namon hig hys þeowas & swungon sumne, sumne hig ofslogun sumne hig oftorfodun.

[073000 (21.36)] Ða sende he eft oðre þeowas selran þonne þa ærran wæron ða dydon hig þam gelice.

[073100 (21.37)] Æt nehstan he sende hys sunu him to & cwæð, Hig forwandiað þæt hig ne don minum suna swa.

[073200 (21.38)] Witodlice þa ða tylian þone sunu gesawun þa cwædon hig betwyx him, ðes ys yrfenuma; Uton gan & ofslean hyne & habban us hys æhta.

[073300 (21.39)] Ða namon hig & ofslogon hyne & awurpon wiðutan þone wingeard.

[073400 (21.40)] Hwæt deþ ðes wingeardes hlaford þam eorþtylion þonne he cymð?

[073500 (21.41)] Ða cwædon hig, he fordeð þa yfelan mid yfele & gesett hys wingerd myd oþrum tilion þe him hys wæstm hyra tidon agyfon.

[073600 (21.42)] Ða cwæð se Hælynd, ne rædde ge næfre on gewritum, Se stan þe ða timbriendan awurpon ys geworden to þære hyrnan heafde; ðys ys fram drihtne gewordyn & hyt ys wundorlic on urum eagum.

[073700 (21.43)] Forþam ic secge eow þæt eow byð ætbroden Godes rice & byð geseald þære þeode þe hys earnað.

[073800 (21.44)] And se þe fylþ uppan þysne stan he byð tobrysed & he tobrysð þone ðe he onuppan fylð.

[073900 (21.45)] Þa þæra sacerda ealdras & þa Pharisei hys bigspel gehyrdon þa ongeton hig þæt he hit sæde be him.

[074000 (21.46)] Hi sohton hyne & ondredon þæt folc forþam þe hi hæfdon hyne for ænne witegan.

[074100 (22.1)] Ða sæde he hym eft oðer bigspel & þus cwæð.

[074200 (22.2)] Heofona rice ys gelic gewurden þam cyninge þe macude hys suna gyfata.

[074300 (22.3)] & sende his þeowas & clypode þa gelaðodan to þam gyftum; þa noldon hi cuman.

[074400 (22.4)] Þa sende he eft oðere þeowas & sæde þam gelaþedon, nu ic gegearwode mine feorme, mine fearras & mine fugelas synt ofslegene & ealle mine þing synt gearwe; Cumað to þam gyftum.

[074500 (22.5)] Ða forgymdon hig þæt & ferdun sum to his tune, sum to hys manggunge.

[074600 (22.6)] & þa oþre namon hys þeowas & mid teonan geswencton & ofslogon.

[074700 (22.7)] Ða se cyning þæt gehyrde þa wæs he yrre & sende hys here to & fordyde þa manslagan & hyra burh forbærnde.

[074800 (22.8)] Þa cwæð he to hys þeowum, witodlice þas gyfta synt earwe, ac þa ðe gelaþode wæron ne synt wyrþe.

[074900 (22.9)] Gað nu witodlice to wega gelætum & clypiaþ to þisum gyftum swa hwylce swa ge gemeton.

[075000 (22.10)] Ða eodon þa þeowas ut on þa wegas & gegaderedon ealle ða þe hig gemetton, gode & yfele; þa wærun þa gyfthus mid sittyndum mannum gefyllede.

[075100 (22.11)] Ða eode se cyning in þæt he wolde geseon þa ðe þær sæton, þa geseah he þær ænne mann þe wæs mid gyftlicum reafe gescryd.

[075200 (22.12)] Þa cwæð he, la freond, humeta eodest þu in & næfdest gyftlic reaf; ða gesuwode he.

[075300 (22.13)] & se cyning cwæþ to hys þenon, gebindað hys handa & hys fet & wurpaþ hyne on þa uttran þystro þær byþ wop & toþa gristbitung.

[075400 (22.14)] Witodlice manega synt gelaþode & feawa gecorene.

[075500 (22.15)] Ða ongunnon þa Pharisei rædan þæt hig woldon þone Hælend on hys spræce befon.

[075600 (22.16)] Þa sendon hi him hyra leorningcnihtas to mid þam Herodianiscum & þus cwædon, lareow, we witon þæt þu eart soðfæst & þu lærst Godes weg mid soðfæstnysse & ðu ne wandast for nanon menn ne þu ne besceawast nanes mannes had.

[075700 (22.17)] Sege us hwæt þincð þe ys hyt alyfed þæt man Casere gaful sylle þe na?

[075800 (22.18)] Þa se Hælend hyra facn gehyrde, þa cwæð he, la licceteras, hwi fandige ge min?

[075900 (22.19)] Ætgywað me þæs gafoles mynyt; ða brohton hi him anne peninc.

[076000 (22.20)] Ða cwæð se Hælend to him, hwæs anlicnys ys þis & ðis ofergewrit?

[076100 (22.21)] Hig cwædon, þæs Casyres; ða cwæð he, agyfað þam Casere þa þing þe ðæs Casyres synt, & Gode þa ðing þe Godes synt.

[076200 (22.22)] Þa hig þæt gehyrdon þa wundrodon hig & forleton hyne & ferdon onweg.

[076300 (22.23)] On þam dæge comon to him Saducei þa secgeað þæt nan æryst ne sy; & hig axodon hyne.

[076400 (22.24)] & cwædon, lareow, Moyses sæde gif hwa dead syg & bearn næbbe þæt his broðor nyme hys wif & stryne him bearn.

[076500 (22.25)] Witodlice mid us wærun seofun gebroþru; & se forma fette wif & forðferde & læfde hys breþer his wif butan bearne.

[076600 (22.26)] & se oðer ealswa, & se þrydda oþ ðone seofoþan.

[076700 (22.27)] Þa æt siþemestan forþferde þæt wif.

[076800 (22.28)] Hwylces þæra sufona byð þæt wif on þam æriste; Ealle hig hæfdon hig.

[076900 (22.29)] Ða andswarode se Hælend hym & cwæð, ge dweliað & ne cunnon halige gewritu ne Godes mægen.

[077000 (22.30)] Witodlice ne wifiað hig ne hig ne ceorliað on þam æryste ac hig synt swylce Godes englas on heofone.

[077100 (22.31)] Ne rædde ge be deadra manna æryste þæt eow fram Gode gesæd wæs.

[077200 (22.32)] Ic eom Abrahames God & Isaaces God & Iacobes God; Nys God na deadra ac lybbyndra.

[077300 (22.33)] Þa þæt folc þæt gehyrde þa wundrudon hig hys lare.

[077400 (22.34)] Þa þa Phariseiscean gehyrdon þæt he het þa Saduceiscan stylle beon; þa eodon hig togædere.

[077500 (22.35)] & an þe wæs þære æys lareow axode hyne & fandode hys þus cweðende.

[077600 (22.36)] La lareow, hwæt ys þæt mæste bebod on þære æ?

[077700 (22.37)] Ða cwæð se Hælend, lufa Drihten þinne God on ealre þinre heortan & on ealre þinre sawle & on eallum þinum mode.

[077800 (22.38)] Þis ys þæt mæste & þæt fyrmyste bebod.

[077900 (22.39)] Oþyr ys þysum gelic, lufa þinne nehstan swa swa þe sylfne.

[078000 (22.40)] On þysum twam bebodum byþ gefylled eall seo æ.

[078100 (22.41)] Þa þa Pharisciscean gegaderude wærun þa cwæð se Hælynd.

[078200 (22.42)] Hwæt þincð eow be Criste, hwæs sunu ys he; Hig cwædun, Dauides.

[078300 (22.43)] Ða cwæð se Hælend, hwi clypað Dauid hyne on gaste Drihtyn & cwyð.

[078400 (22.44)] Drihten cwæð to minum Drihtne, site on mine swyþran healfe oðþæt ic gesette þine fynd þe to fotscamole?

[078500 (22.45)] Gyf Dauid hyne on gaste Dryhten clypað, hu ys he hys sunu?

[078600 (22.46)] Ða ne mihton hig him nan word andswarian, ne nan ne dorste of ðam dæge hyne nan þing mare axigean.

[078700 (23.1)] Þa spræc se Hælynd to þam folce & to hys leorningcnyhton.

[078800 (23.2)] & cwæð, boceras & Pharisei sætun ofer Moyses lareowsetl.

[078900 (23.3)] Healdað & wyrceað swa hwæt swa hig secgeaþ & ne do ge na æfter heora worcum; Hig secgeað & ne doð.

[079000 (23.4)] Hig bindað hefige byrþyna þe man aberan ne mæg & lecgeað þa uppan manna exla & nellað hig þa mid heora fingre æthrinan.

[079100 (23.5)] Ealle heora worc hig doð þæt menn hi geseon; Hig tobrædað hyra healsbæc & mærsiað heora reafa fnadu.

[079200 (23.6)] Hig lufigeað þa fyrmystan setl on gebeorscypum & þa fyrmystan lareowsetl on gesomnungum.

[079300 (23.7)] & þæt hig man grete on strætum & þæt menn hig lareowas nemnon.

[079400 (23.8)] Ne gyrne ge þæt eow man lareowas nemne; An ys eower lareow, ge synt ealle gebroþru.

[079500 (23.9)] & ne nemne ge eow fædyr ofer eorþan; An ys eower Fædyr se þe on heofonum ys.

[079600 (23.10)] Ne eow man ne nemne lareowas for þam an Crist is eower lareow.

[079700 (23.11)] Seþe eower yltst sy beo se eower þen.

[079800 (23.12)] Witodlice se þe hyne uppahefð se byþ genyþerud, & se þe hyne sylfne geeaðmet se byð uppahafyn.

[079900 (23.13)] Wa eow bocyras & Pharisei, liccetteras, forþam ge belucað heofona rice beforan mannum; Ne ge in ne gaþ ne ge ne geþafiað þæt oðre ingan.

[080000 (23.15)] Wa eow bocyras & Pharisei, liccetteras, forþam ge befarað sæ & eorþan þæt ge don anne elþeodine & þonne he gewordyn byð ge gedoð hyne helle bearn twyfealdlicor þonne eow.

[080100 (23.16)] Wa eow blindan latteowas, ge secgeað swa hwylc swa swereþ on temple þæt he ys naht, swa hwa swa swereð on þæs temples golde se ys scyldig.

[080200 (23.17)] Eala ge dysegan & blindan, hwæþer ys mare, ðe þæt gold þe þæt templ ðe þæt gold gehalgað?

[080300 (23.18)] & swa hwa swa swereð on þam weofode þæt ys naht, swa hwylc swa swereþ on þære offrunge þe ofer þæt weofud ys se ys gyltig.

[080400 (23.19)] Eala ge blindan, hwæþer ys mare þe offrung þe þæt weofud þe gehalgað þa offrunge?

[080500 (23.20)] Witodlice seþe swereþ on weofude he swereð on him & on eallum þam þe him ofer synt.

[080600 (23.21)] & se þe swereð on temple he swereð on him & on þam þe him on eardiað.

[080700 (23.22)] & seðe swerað on heofonan he sweryð on Godes þrymsetle & on þam þe ofer þæt sitt.

[080800 (23.23)] Wa eow boceras & Pharisei liccetteras, ge þe teoðiað mintan & dile & cvmyn & ge forleton þa þing þe synt hefegran, þære æ, dom & mildheortnysse & geleafan; þas þing hyt gebyrede þæt ge dydon & þa oðre ne forletun.

[080900 (23.24)] La blindan latteowas, ge drehnigeað þone gnætt aweg & drincað þone olfynd.

[081000 (23.25)] Wa eow boceras & Pharisei, liccetteras, forþam ge clænsiað þæt wiðutan ys caliceas & dixas, & ge synt innan fulle reaflaces & unclænnysse.

[081100 (23.26)] Eala þu blinda Phariseus, clænsa æryst þæt wiðinnan ys calicys & discys þæt hyt si clæne þæt wiðutan ys.

[081200 (23.27)] Wa eow bocyras & Pharisei, liccetteras, forþam ge synt gelice hwitum byrgenum þa þinceað mannum utan wlitige & hig synt innan fulle deadra bana & ealre fylþe.

[081300 (23.28)] & swa ge ætywað mannum utan rihtwise, innan ge synt fulle liccettunge & unrihtwisnesse.

[081400 (23.29)] Wa eow bocyras & Pharisei, liccetteras, ge þe timbriað witegena byrgene & glengað rihtwisra gemyndstowa, & ge cweþað, gyf we wærun on ure fædera dagum nære we heora geferan on þæra witegena blodes gyte.

[081500 (23.31)] Witodlice ge synt eow sylfum to gewittnysse þæt ge synt þæra bearn ðe ofslogon þa witegan.

[081600 (23.32)] & gefylle ge þæt gemet eowra fædera.

[081700 (23.33)] Eala ge næddran & næddrena cynn, hu fleo ge fram helle dome?

[081800 (23.34)] Ic sende to eow witegan & wise bocyras & ge hig ofsleað & hoð & swingað on eowrum gesomnungum & ge hig ehtað of byrig on byrig.

[081900 (23.35)] Þæt ofer eow cume ælc rihtwis blod þe wæs agoten ofer eorþan fram Abelys blode þæs rihtwisan oð Zacharias blod Barachias suna þone ge ofslogon betwyx þam temple & þam weofode.

[082000 (23.36)] Soþ ic eow secge ealle þas þing cumaþ ofer þas cneorisse.

[082100 (23.37)] Eala Ierusalem, eala Gerusalem, þu þe witegan ofslihst & mid stanum oftorfast þa ðe to þe asende synt, swiðe oft ic wolde þine bearn gegaderigan swa seo henn hyre cicenu under hyre fyþeru gegaderað & þu noldest.

[082200 (23.38)] Witodlice nu byþ eower hus eow weste forlæten.

[082300 (23.39)] Soð ic secge eow, ne geseoþ ge me heononforð ær þam þe ge secgeon, sy gebletsod seþe com on Drihtnes naman.

[082400 (24.1)] & þa se Hælend uteode of þam temple, him togenealæhton hys leorningcnihtas þæt hi him ætywdon þæs temples getimbrunge.

[082500 (24.2)] Þa andswarode he him & cwæð, geseoþ ge eall þis; Soð ic secge eow, ne bið her læfed stan uppan stane þe ne beo toworpen.

[082600 (24.3)] Ða he sæt uppan Oliuetes Dune, þa comun hys leorningcnihtas dihlice & cwædon, sege us hwænne þas ðing gewurþun, & hwilc tacn si þines tocymys & worulde geendunge?

[082700 (24.4)] Ða andswarode he him & cwæð, warniað þæt eow nan ne beswice.

[082800 (24.5)] Manega cumaþ on minum naman & cweðaþ, Ic eom Crist, & beswicaþ manega.

[082900 (24.6)] Witodlice ge gehyrað gefeoht & gefeohta hlisan; Warnigeað þæt ge ne beon gedrefede; ðas þing sceolun gewurþan ac nys þonne gyt se ende.

[083000 (24.7)] Þeod winð ongen þeode & rice ongen rice & manncwealmas beoð & hungras wide geond land & eorþan styrunga.

[083100 (24.8)] Ealle þas þing synt þæra sara anginnu.

[083200 (24.9)] Ðonne syllað hi eow on gedrefednysse & ofsleað eow & ealle menn eow hatigeað for minum naman.

[083300 (24.10)] & þonne beoð manega ungetrywsode & belæwað betwyx him & hatigað him betwynan.

[083400 (24.11)] & manega.

[083500 (24.11)] Lease witegan cumað & beswicað manega & forþam þe unryhtwisnys rixað manegra lufu acolaþ.

[083600 (24.13)] Witodlice se þe þurhwunað oð ende se byþ hal.

[083700 (24.14)] & þis godspel byþ bodod ofer ealle eorþan on gewittnysse eallum þeodum & þonne cymð seo geendung.

[083800 (24.15)] Ðonne ge geseoð þa onsceonunge þære toworpennysse þe se witega gecwæð Daniel, þa he stod on haligre stowe; Ongyte se ðe hit ræt.

[083900 (24.16)] Fleon þonne to muntum þa þe on Iudea lande synt.

[084000 (24.17)] & se þe ys uppan hys huse ne ga he nyþyr þæt he ænig þing on his huse fecce.

[084100 (24.18)] & se þe is on æcyre ne cyrre he þæt he hys tunecan nyme.

[084200 (24.19)] Wa eacniendum & fedendum on þam dagum.

[084300 (24.20)] Biddað þæt eower fleam on wintra oððe on restedæge ne gewurþe.

[084400 (24.21)] Witodlice þonne byð swa mycel gedeorf swa næs of middangeardes fruman oþ þis ne nu ne gewurð.

[084500 (24.22)] & buton þa dagas gescyrte wærun nære nan mann hal gewordyn, ac for þam gecorenum þe he geceas þa dagas beoð gescyrte.

[084600 (24.23)] Ðonne gyf eow hwa segð, nu Crist ys her oþþe ðær, ne gelyfe ge him.

[084700 (24.24)] Þonne cumað lease Cristas & lease witegan & doð mycle tacn & forebeacn þæt ða beoþ on gedwolan gelædde, gyf hyt beon mæg, þe gecorene wærun.

[084800 (24.25)] Witodlice ic hyt eow foresæde.

[084900 (24.26)] Gyf hig eow secgeað, her he ys on westene, ne fare ge ut; Gyf hig secgeað, her he is on þurhferun, ne gelyfe ge.

[085000 (24.27)] Witolice swa swa ligyt færð fram estdæle & ætywð oþ westdæl swa byð mannes suna tocyme.

[085100 (24.28)] Swa hwær swa hold byþ þæder beoð earnas gegaderude.

[085200 (24.29)] Sona æfter þæra daga gedrefydnesse seo sunne byð forsworcen & se mona hys leoht ne sylð & steorran feallaþ of þære heofenan & þære heofenan mægenu beoþ astyrede.

[085300 (24.30)] & þonne ætywð mannes suna tacn on heofonan; & þonne wepað ealle eorþan mægþa & geseoð mannes sunu cumende on heofonan genipod mid myclum mægene & mægenþrymme.

[085400 (24.31)] & he asent hys englas mid byman & mycelre stefne & hi gegaderigað hys gecorenan of feower middaneardes endum, of heofona heahnyssum oð hyra gemæru.

[085500 (24.32)] Leornigeað bigspell be þam fictreowwe; þonne hys twig byþ hnesce & leaf acennede ge witun þæt sumor ys gehende.

[085600 (24.33)] & wite ge swa þonne ge þas þing gesoð þæt he ys on durum gehende.

[085700 (24.34)] Soð ic secge eow þæt ðeos cneorys ne gewit ærþam þe ealle þas þing gewurðon.

[085800 (24.35)] Heofone & eorþe gewitað witodlice mine word ne gewitað.

[085900 (24.36)] Nat nan mann be þam dæge ne be þære tide ne furðun englas buton Fæder ana.

[086000 (24.37)] Witodlice swa swa on Noes dagum wæs swa byð mannes suna tocyme.

[086100 (24.38)] Swa hi wærun on þam dagum ær þam flode, etende & drincynde & wifigende & gyfta syllende, oð þone dæg þe Noe on þa earce eode.

[086200 (24.39)] & hi nysðon ær þæt flod com & nam hig ealle, swa byð mannes suna tocyme.

[086300 (24.40)] Ðonne beoð twegen on æcyre, an byð genumen & oðer byþ læfyd.

[086400 (24.41)] Twa beoð æt cwyrne grindende, an byð genumen & oðer byþ læfed; Twegen beoþ on bedde, an byð genumen & oþer byð læfed.

[086500 (24.42)] Wacigeað witodlice forþam þe ge nyton on hwylcyre tide eower hlaford cuman wyle.

[086600 (24.43)] Witað þæt gyf se hiredes ealdor wiste on hwylcere tide se þeof towerd wære witodlice he wolde wacigean & nolde geþafigen þæt man hys hus underdulfe.

[086700 (24.44)] & forþam beo ge gearwe forþam ðe mannes sunnu wyle cuman on þære tide þe ge nyton.

[086800 (24.45)] Wens þu hwa sy getrywe & gleaw þeow þone geset hys hlafurd ofer his hired þæt he him on tide mete sylle?

[086900 (24.46)] Eadi ys se þeow þe hys hlafurd hyne gemet þus dondne þonne he cymð.

[087000 (24.47)] Soþ ic eow secge þæt ofer eall þæt he ah he hyne gesett.

[087100 (24.48)] Gyf se yfela þeowa ðencþ on hys heortan & cwyþ min hlafurd uferað hys cyme.

[087200 (24.49)] & agynð beatan hys efenþeowas & yt & drincþ mid druncenum.

[087300 (24.50)] Þonne cymþ ðæs weles hlaford on þam dæge ðe he na ne wenþ & on ðære tide þe he nat.

[087400 (24.51)] & todælþ hyne & asett hys dæl mid liccetterum þær byþ wop & toþa gristbitung.

[087500 (25.1)] Þonne byþ heofena rice gelic þam tyn fæmnum þe ða leohtfatu namon & ferdon ongen þone brydguman & þa bryde.

[087600 (25.2)] Hyra fif wæron dysige & fif gleawe.

[087700 (25.3)] Ac þa fif dysegan namon leohtfatu & ne namon nanne ele mid hym.

[087800 (25.4)] Ða gleawan namon ele on hyra fatum mid þam leohtfatum.

[087900 (25.5)] Ða se brydguma ylde þa hnappudon hig ealle & slepun.

[088000 (25.6)] Witodlice to middyre nihte man hrymde & cwæþ, nu se brydguma cymð; Farað him togenys.

[088100 (25.7)] Þa aryson ealle þa fæmnan & glengdon heora leohtfatu.

[088200 (25.8)] Ða cwædon þa dysegan to þam wisum; syllaþ us of eowrum ele forþam ure leohtfatu synt acwencte.

[088300 (25.9)] Ða andswarudun þa gleawan & cwædun, nese, þe læs þe we & ge nabbon genoh; Gaþ to þam cypendum & bycgað eow ele.

[088400 (25.10)] Witodlice þa hig ferdun & woldon bycgean þa com se brydguma & þa ðe gearwe wærun eodun in mid him to þam gyftum & seo duru wæs belocyn.

[088500 (25.11)] Ða æt nehstan comon þa oðre fæmann & cwædun, Dryhtyn, Dryhtyn, læt us in.

[088600 (25.12)] Ða andswarode he heom & cwæð, Soþ ic eow secge, ne cann ic eow.

[088700 (25.13)] Witodlice waciað forþam ðe ge nyton ne þone dæg ne þa tide.

[088800 (25.14)] Sum mann ferde on elþeodinysse & clypode hys þeowas & betæhte hym hys æhta.

[088900 (25.15)] & anum he sealde fif pund, sumum twa, sumum an, æghwylcum be hys agenum mægene & ferde sona.

[089000 (25.16)] Ða ferde se þe ða fif pund underfeng & gestrynde oþre fife.

[089100 (25.17)] & ealswa se ðe þa twa underfeng gestrynde oðre twa.

[089200 (25.18)] Witodlice se þe þæt an underfeng ferde & bedelf hyt on eorðan & behydde hys hlafurdes feoh.

[089300 (25.19)] Witodlice æfter miclum fyrste com þæra þeowa hlafurd & dyhte hym gerad.

[089400 (25.20)] Ða com se þe ða fif pund underfeng & brohte oþre fife & cwæð, Hlafurd, fif pund þu sealdest me; Nu ic gestrynde oðre fife.

[089500 (25.21)] Ða cwæþ hys hlaford to hym, beo bliþe, þu goda þeow & getrywa, forþam ðe þu wære getrywe ofer lytle þing ic gesette þe ofer mycle; Ga into þines hlafordes blisse.

[089600 (25.22)] Þa com se þe þa twa pund underfeng & cwæð, Hlaford, twa pund þu me sealdest; Nu ic hæbbe gestrynyd oðre twa.

[089700 (25.23)] Ða cwæð hys hlaford to hym, geblissa, þu goda þeowa & getrywa, forþam ðe þu wære getrywe ofer feawa ofer fela ic ðe gesette; ga on þines hlafordes gefean.

[089800 (25.24)] Ða com se þe þæt an pund underfeng & cwæð, Hlaford, ic wat þæt ðu eart heard mann; þu ripst þær ðu ne seowe & gaderast þær ðu ne sprengdest.

[089900 (25.25)] & ic ferde ofdræd & behydde þin pund on eorþan; Her þu hæfst þæt ðin ys.

[090000 (25.26)] Ða andswarode hys hlaford him & cwæþ þu yfela ðeow & slawa, ðu wistest þæt ic rype þær ic ne sawe & ic gaderige þær ic ne stredde.

[090100 (25.27)] Hyt gebyrede þæt þu befæstest min feoh mynyterum & ic name þænne ic come þæt min ys mid þam gafole.

[090200 (25.28)] Anymaþ þæt pund æt hym & syllað þam þe me ða tyn pund brohte.

[090300 (25.29)] Witodlice ælcon þæra þe hæfð man sylþ & he hæfð genoh, ðam þe næfð þæt hym þincð þæt he hæbbe þæt hym byð ætbrodyn.

[090400 (25.30)] & wurpað þone unnyttan þeowan on þa uttran þystru þær byð wop & toþa gristbitung.

[090500 (25.31)] Witudlice þonne mannes sunu cymð on hys mægenþrymme & ealle englas mid him þonne sitt he ofer hys mægenþrymmes setl.

[090600 (25.32)] & ealle þeoda beoþ toforan hym gegaderude; & he asyndrað hi hym betwynan swa swa se hyrde asyndraþ ða scep fram tyccenum.

[090700 (25.33)] & he gesett þa scep on hys swiðran healfe & þa tyccenu on hys wynsteran healfe.

[090800 (25.34)] Cumað, ge gebletsode mines Fæder, & onfoð þæt rice þæt eow gegearwod ys of middaneardes frymþe.

[090900 (25.35)] Me hingrode & ge me sealdon etan; Me þyrste & ge me sealdun drincan; Ic wæs cuma & ge me inlaþodon.

[091000 (25.36)] Ic wæs nacud & ge me scryddon; Ic wæs untrum & ge eodun to me; Ic wæs on cwearterne & ge comon to me.

[091100 (25.37)] Þonne andswariað þa rihtwisan & cweþað, Drihten, hwænne gesawe we ðe hingrigendne & we ðe feddon, þyrstendne & we ðe drinc sealdon?

[091200 (25.38)] Hwænne gesawe we þæt ðu cuma wære & þe inlaþodon oððe nacodne & we þe scryddon.

[091300 (25.39)] Oððe on cwearterne & comon to þe?

[091400 (25.40)] Ðonne andswarað se cyning hym & cwyþ to heom, soþ ic eow secge swa lange swa ge dydon anum of ðysum minum læstum gebroðorum swa lange ge hyt dydon me.

[091500 (25.41)] Þonne segþ he þam þe beoð on hys wynstran healfe, gewitað awyrgyde fram me on þæt ece fyr þe ys deofle & hys englum gegearwud.

[091600 (25.42)] Witodlice me hingryde & ge ne sealdon me etan; Me þyrste & ge me drincan ne sealdun.

[091700 (25.43)] Ic wæs cuma & ge me ne in ne gelaþodun; Ic wæs nacod & ge ne scryddon me; Ic wæs untrum & on cwearterne & ge ne comon æt me.

[091800 (25.44)] Ðonne andswarigeaþ hym þa & cweðaþ, Dryhtyn, hwænne gesawe we þe hingrigendne oððe þyrsþendne oðþe cuman oððe untrumne oþþe on cwearterne & we ne þenedon þe?

[091900 (25.45)] Þonne andswarað se cyning heom & cwyð, soþ ic eow secge swa lange swa ge ne dydon anum of þysum læstum ne dyde ge hyt me.

[092000 (25.46)] & þonne farað hig on ece susle & þa rihtwisan on þæt ece lif.

[092100 (26.1)] Witodlice þa se Hælend hæfde ealle þas spræca geendud þa cwæð he to hys leorningcnihtum.

[092200 (26.2)] Wite ge þæt æfter twam dagum beoð Eastro & mannes bearn byð geseald þæt he si on rode ahangen.

[092300 (26.3)] Ða wæron gesamnode þa ealdras þæra sacerda & hlafordas þæs folces to ðæra sacerda ealdres botle þe wæs genemned Kaiphas.

[092400 (26.4)] & hig hæfdon mycel gemot þæt hig woldon þone Hælend mid facne besyrwan & ofslean.

[092500 (26.5)] Hig cwædon witodlice sume þæt hyt ne mihte beon on þam freolsdæge þe læs to mycel styrung wurde on þam folce.

[092600 (26.6)] Ða se Hælynd wæs on Bethania on Symones huse þæs hreoflan.

[092700 (26.7)] Ða genealæhte him to sum wif; Seo hæfde box mid deorwyrðre sealfe & ageat uppan hys heafud þær he sæt.

[092800 (26.8)] Þa gesawun hys leorningcnihtas þæt & wurdon gebolgene & cwædon, to hwan ys þiss forspilled?

[092900 (26.9)] Þis mihte beon geseald to myclum wurþe & þearfum gedæled.

[093000 (26.10)] Þa se Hælend hyt wiste þa cwæð he to heom, hwi synt ge grame þysum wife; Witodlice god weorc heo worhte on me.

[093100 (26.11)] Symle ge habbað þearfan mid eow ac ge nabbað me symle.

[093200 (26.12)] Heo dyde þas sealfe on minne lichaman þæt ic wære gesmyryd to bebyrgynne.

[093300 (26.13)] Soð ic secge eow, swa hwær swa þys godspel byð gebodud on eallum middanearde byð gesæd on hyre gemynd þæt heo ðiss dyde.

[093400 (26.14)] Ða ferde an of þam twelfum þe wæs genemned Iudas se wiþersaca to þæra sacerda ealdrum.

[093500 (26.15)] & cwæð to heom, hwæt wylle ge me syllan & ic hyne belæwe eow; ða beheton hig hym þritig scyllinga.

[093600 (26.16)] And syþþan he smeade geornlice þæt he hyne wolde belæwan.

[093700 (26.17)] Þa on þam forman gearcungdæge genealæhton ða leorningcnihtas to þam Hælende & þus cwædon, hwær wylt ðu þæt we gegearwion þe þine ðenunga to Eastron?

[093800 (26.18)] Ða cwæð se Hælynd, farað on þas ceastre to sumum menn & secgeað him, se Lareow segð, min tima ys gehende þæt ic mid þe wyrce mine Eastro mid minum leorningcnihtum.

[093900 (26.19)] & þa leorningcnihtas dydon swa se Hælynd heom bebead & hig gegearwodon him Easterþenunga.

[094000 (26.20)] On þam æfene sæt se Hælynd mid hys twelf leorningcnihtum æt gereorde.

[094100 (26.21)] & þa hi ætun he cwæð to him, witodlice ic secge eow þæt an eower belæwð me.

[094200 (26.22)] Ða wurdon hig swiþe geunrotsode & ongann anra gehwylc cweðan, Drihtyn, cwyst þu, eom ic hyt?

[094300 (26.23)] And he andswarode & þus cwæð, se þe bedypð on disce mid me hys hand se me belæwð.

[094400 (26.24)] Witodlice mannes sunu færþ swa hit awriten ys be him; Wa þam menn þurh þone þe byþ mannes sunu belæwed; Betere wære þam menn þæt he næfre nære acenned.

[094500 (26.25)] Þa cwæð Iudas þe hyne belæwde, Cwyst þu, lareow, hwæðer ic hyt si; ða cwæð se Hælend, þu hyt sædest.

[094600 (26.26)] Witodlice þa hig ætun se Hælend nam hlaf & hyne gebletsode & bræc & sealde hys leorningcnihtum & cwæð, onfoþ & etað; þis ys min lichama.

[094700 (26.27)] And he genam þone calic þanciende & sealde hym þus cweþende, drincað ealle of þisum.

[094800 (26.28)] Þis is witodlice mines blodes calic niwre æ þæt byð for manegum agoten on synna forgyfenysse.

[094900 (26.29)] Witodlice ic secge eow þæt ic ne drince heonunforð of þysum eorðlican wine ær þam dæge þe ic drince þæt niwe mid eow on mines Fæder rice.

[095000 (26.30)] Ða hig hæfdon heora lofsang gesunggenne þa ferdon hig uppan Oliuetes Dune.

[095100 (26.31)] Ða sæde se Hælend heom, ealle ge wurþað geuntreowsode on me on þysse nihte; Hyt ys awriten, þurh þæs hyrdes slege byð seo heord todræfed.

[095200 (26.32)] Witodlice æfter þam þe ic of deaþe arise ic cume to eow on Galilea.

[095300 (26.33)] Ða andwyrde Petrus him & þus cwæð, ðeah þe hig ealle geuntreowsion on þe ic næfre ne geuntreowsige.

[095400 (26.34)] Þa cwæð se Hælend, soð ic secge þe þæt on þissere nihte ærþam þe cocc crawe þriwa þu wiðsæcst min.

[095500 (26.35)] Ða sæde Petrus him, witudlice þeah þe ic scyle sweltan mid þe ne wiþsace ic þin; Gelice þam cwædon ealle ða oþre leorningcnihtas.

[095600 (26.36)] Ða com se Hælynd mid him on þone tun ðe is genemned Gezemani & sæde hys leorningcnihtum, sittað her oðþæt ic ga hidergeond & me gebidde.

[095700 (26.37)] & he genam Petrum & Zebedeus twegen suna & ongann unrotsian & beon unrot.

[095800 (26.38)] Ða sæde se Hælynd heom, unrot ys min sawl oþ deað; Gebidað her & waciað mid me.

[095900 (26.39)] & þa he wæs lythwon þanon agan he afeoll on hys ansyne & hyne gebæd & þus cwæð, Fæder min, gyf hyt beon mæge gewite þes calic fram me; þeahhwæþere na swa swa ic wylle ac swa swa þu wylt.

[096000 (26.40)] & he com to hys leorningcnihtum & he gemette hig slæpende; & he sæde Petre, swa, ne mihton ge nu wacian ane tid mid me?

[096100 (26.41)] Waciaþ & gebiddað eow þæt ge in ne gan on costunge; Witudlice se gast is hræd & þæt flæsc ys untrum.

[096200 (26.42)] Eft oþre siðe he ferde & hyne gebæd & cwæþ, Min Fæder, gyf þes calic ne mæge gewitan buton ic hyne drince, gewurþe þin willa.

[096300 (26.43)] & he com eft & gemette hig slæpende; Soðlice heora eagan wæron gehefegode.

[096400 (26.44)] & he forlet hig eft & ferde & hyne gebæd þryddan siðe cweþende þæt ylce gebed.

[096500 (26.45)] Þa com he to hys leorningcnihtum & sæde heom, slapað eallunga & restað eow; Nu genealæcþ seo tid & mannes sunu byð geseald on synfulra hand.

[096600 (26.46)] Arisað, uton faran; Nu genealæcð se þe me belæwð.

[096700 (26.47)] Ða he þas þing spræc þa com Iudas an of þam twelfum & micel folc mid hym mid swurdum & sahlum asende fram þæra sacerda ealdrum & þæs folces ealdrum.

[096800 (26.48)] Se þe hyne belæwde sealde heom tacn & cwæð, swa hwæne swa ic cysse se hyt is; Nimaþ hyne.

[096900 (26.49)] & he genealæhte hrædlice to þam Hælende & cwæð, hal beo þu lareow; & he cyste hyne.

[097000 (26.50)] Ða cwæð se Hælend to him, eala freond, to hwan becom þu; ða genealæhton hig & þone Hælend genamon.

[097100 (26.51)] Witudlice an þæra þe mid þam Hælende wæs abræd hys swurd & asloh of anys þæra sacerda ealdres þeowan eare.

[097200 (26.52)] Ða cwæð se Hælend to hym, do þin swurd on hys scæþe; Witodlice ealle þa ðe swurd nymað mid swurde hig forwurþað.

[097300 (26.53)] Wenst þu þæt ic ne myhte biddan minne Fæder þæt he sende me nu ma þonne twelf eorydu engla?

[097400 (26.54)] Hu magon beon gefyllede þa halgan gewritu þe be me awritene synt forþam þus hyt gebyrað to beonne?

[097500 (26.55)] On þære tide cwæð se Hælend to þam folce, eallswa to þeofe ge synt cumene mid swurdum & mid sahlum me to nymenne; Dæghwamlice ic sæt mid eow on þam temple & lærde eow & ge me ne namon.

[097600 (26.56)] Ðis eall ys geworden þæt ðæra witegena halgan gewritu syn gefyllede; þa flugon ealle þa leorningcnihtas & forleton hyne.

[097700 (26.57)] & hig genamon þone Hælend & læddon hyne to Caiphan þæra sacerda ealdre þær ða boceras & þa ealdras gesamnode wæron.

[097800 (26.58)] Petrus hym fylide feorranne oð he com to þæra sacerda ealdres botle & he ineode & sæt mid þam þenum þæt he gesawe þone ende.

[097900 (26.59)] Witodlice þæra sacerda ealdras & eall þæt gemot sohton lease saga ongen þone Hælend ðæt hig hyne to deaþe sealdon.

[098000 (26.60)] & hig ne mihton nane findan; ða þa manega mid leasum onsagum genealæhton þa ætnehstan comon twegen þæra leogera & cwædon.

[098100 (26.61)] Ðes sæde, ic mæg towurpan Godes templ & æfter þrym dagum hyt eft getimbrigean.

[098200 (26.62)] Ða aras se ealdor þæra sacerda & cwæð, ne andwyrtst þu nan þing ongen þa ðe þiss ðe onsecgeað?

[098300 (26.63)] Se Hælend suwode; þa se ealdor þæra sacerda cwæð, ic halsige þe ðurh þone lyfiendan God þæt ðu secge us gyf þu sy Crist Godes sunu.

[098400 (26.64)] Ða cwæð se Hælynd him to þæt ðu sædest; Soð ic eow secge æfter þyson ge geseoð mannes bearn sittende on þa swiðran healfe Godes mægenþrymmes & cumendne on heofones wolcnum.

[098500 (26.65)] Ða þæra sacerda ealdor slat hys agyn reaf & cwæð, þys ys bysmorspræc; To hwi wilnige we ænigre oþre sæge; Nu ge gehyrdon of hym gyltlice spræce.

[098600 (26.66)] Hwæt ys eow nu geþuht; Hig andwerdon ealle & cwædon, he is deaþes scyldig.

[098700 (26.67)] Þa spætton hig on hys ansyne & beoton hyne mid heora fystum; Sume hyne slogon on his ansyne mid hyra bradum handum.

[098800 (26.68)] & cwædon, sege us, Crist, hwæt is se þe ðe sloh?

[098900 (26.69)] Petrus soðlice sæt ute on þam cafertune; þa com to hym an þeowyn & cwæð, & þu wære mid þam Galileiscean Hælynde.

[099000 (26.70)] & he wiðsoc beforan eallum & cwæð, nat ic hwæt þu segst.

[099100 (26.71)] Ða he uteode of þære dura ða geseah hyne oþer wyln & sæde þam ðe þær wæron, & þes wæs mid þam Nazareniscean Hælende.

[099200 (26.72)] & he wiðsoc eft mid aþe þæt he hys nan þing ne cuðe.

[099300 (26.73)] Ða æfter lytlum fyrste genealæhton þa ðe þær stodun & cwædon to Petre, soþlice þu eart of hym & þin spræc þe geswutelað.

[099400 (26.74)] Ða ætsoc he & swerede þæt he næfre þone man ne cuþe; & hrædlice þa creow se cocc.

[099500 (26.75)] Þa gemunde Petrus þæs Hælendes wurd þe he cwæð, ærþam þe se cocc crawe þriwa ðu me wiðsæcst; & he eode ut & weop bityrlice.

[099600 (27.1)] Witodlice þa hyt morgen wæs ða worhton ealle þæra sacerda ealdras gemot & þæs folces ealdras ongen þone Hælend þæt hig hyne deaþe belæwdon.

[099700 (27.2)] & hig læddon hyne gebundenne & sealdon hyne þam Pontiscean Pilate þam deman.

[099800 (27.3)] Ða geseah Iudas þe hyne belæwde þæt he fordemed wæs þa ongann he hreowsian & brohte þa þrittig scyllingas to þæra sacerda ealdrum & cwæð.

[099900 (27.4)] Ic syngode þa ic sealde þæt rihtwise blod; ða cwædon hig, hwæt spycst þu þæt to us?

[100000 (27.5)] & he awearp þa scyllingas inon þæt templ & ferde & mid gryne hyne sylfne aheng.

[100100 (27.6)] Ða soðlice þæra sacerda ealdras onfengon þæs seolfres & cwædon, nis hyt na alyfed þæt we asendon hyt on ure maðmcyste forþam hyt is blodes wurð.

[100200 (27.7)] Hig worhton þa gemot & smeadon hu hig sceoldon þæs Hælendes wurð ateon; þa gebohton hig ænne æcyr mid þam feo tigylwyrhtena on to bebyrgenne elþeodisce menn.

[100300 (27.8)] Forþam is se æcer gehaten Acheldemagh, þæt is on ure geþeode, blodes æcyr, & swa he is gehaten oð þisne dæg.

[100400 (27.9)] Ða wæs gefylled þæt gecweden is þurh Hieremiam þone witegan þus cweþende, & þa hig onfengon þrittig scyllinga þæs gebohtan wurð þone ðe wæs ær gewurþod fram Israhela bearnum.

[100500 (27.10)] & hig sealdon þæt on tigelwyrhtena æcyr swa swa Drihten me gesette.

[100600 (27.11)] Þa stod se Hælend beforan þam deman & se dema hyne axode þus cweðende, eart ðu Iudea cyning; þa cwæð se Hælend, þæt ðu segst.

[100700 (27.12)] & mid þy ðe hyne wregdon þæra sacerda ealdras & þa hlafordas nan þing he ne andswarode.

[100800 (27.13)] Ða cwæð Pilatus to him, ne gehyrst þu hu fela sagena hig ongen þe secgeað?

[100900 (27.14)] & he ne andwerde mid nanum worde swa þæt se dema wundrode swiþlice.

[101000 (27.15)] Hig hæfdon heom to gewunan to heora symbeldæge þæt se dema sceolde forgyfan þam folce ænne forwyrhtne mann swylcne hig habban woldon.

[101100 (27.16)] He hæfde þa soðlice ænne strangne þeofmann gehæftne se wæs genemned Barrabbas.

[101200 (27.17)] Þa þæt folc gesamnod wæs þa cwæð Pilatus, hwæþer wylle ge þæt ic eow agyfe þe Barrabban ðe þone Hælynd ðe is Crist gehaten?

[101300 (27.18)] He wiste soðlice þæt hig hyne for andan him sealdon.

[101400 (27.19)] He sæt þa pilatus on his domsetle þa sende his wif to hym & cwæð, ne beo þe nan þing gemæne ongen þisne rihtwisan; Soðlice fela ic hæbbe geþolod todæg þurh gesyhðe for hym.

[101500 (27.20)] Ða lærdon þæra sacerda ealdras & þa hlafordas þæt folc þæt hig bædon Barrabban & þone Hælyn fordydon.

[101600 (27.21)] Ða andwyrde se dema & sæde heom, hwæþerne wylle ge þæt ic forgyfe eow of þisum twam; ða cwædon hig, Barrabban.

[101700 (27.22)] Þa cwæð Pilatus to heom, witodlice hwæt do ic be þam Hælende þe is Crist genemned; ða cwædon hig ealle, sy he on rode ahangen.

[101800 (27.23)] Ða cwæð se dema to heom, witodlice hwæt yfeles dyde þes; Hi ða swiþor clypodon þus cweðende, sy he ahangen.

[101900 (27.24)] Ða geseah Pilatus þæt hyt naht ne fremode ac gewurde mare gehlyd þa genam he wæter & þwoh hys handa beforan þam folce & cwæð, unscyldig ic eom fram þyses rihtwisan blode ge geseoð.

[102000 (27.25)] Ða andswarode eall þæt folc & cwæð, sy hys blod ofer us & ofer ure bearn.

[102100 (27.26)] Ða forgeaf he hym Barrabban & þone Hælynd he let swingan & sealde heom to ahonne.

[102200 (27.27)] Þa underfengon þæs deman cempan þone Hælynd on ðam domerne & gegaderodon ealne þone ðreat to heom.

[102300 (27.28)] & unscryddon hyne hys agenum reafe & scryddon hyne mid weolcenreadum scyccelse.

[102400 (27.29)] & wundon cynehelm of þornum & asetton ofer hys heafod & hreod on hys swiðran; & bigdon heora cneow beforan him & bysmorudun hyne þuss cweþende.

[102500 (27.30)] Hal wes þu Iudea cyning; & spætton on hyne & namon hreod & beotun hys heafod.

[102600 (27.31)] & æfter þam þe hig hyne þus bysmerodon hig unscryddon hyne þam scyccelse & scryddon hyne mid hys agenum reafe & læddon hyne to ahonne.

[102700 (27.32)] Soþlice ða hig utferdon þa gemetton hig ænne Cyreniscne mann cumende heom togenes þæs nama wæs Symon þone hig nyddon þæt he bære hys rode.

[102800 (27.33)] Ða comon hig on þa stowe þe ys genemned Golgotha, þæt is, heafodpannan stow.

[102900 (27.34)] & hig sealdon hym win drincan wið eallan gemenged & þa he hys onbyrigde þa nolde he hyt drincan.

[103000 (27.35)] Soþlice æfter þam þe hig hyne on rode ahengon hig todældon hys reaf & wurpon hlot þærofer þæt wære gefylled þæt ðe gecweden wæs þurh ðone witegan & þus cwæð, hig todældon heom mine reaf & ofer mine reaf hig wurpon hlot.

[103100 (27.36)] & hig beheoldon hyne sittende.

[103200 (27.37)] & hig asetton ofer hys heafod hys gylt þuss awritenne, ðis ys se Hælynd Iudea cyning.

[103300 (27.38)] Ða wæron ahangen mid hym twegen sceaþan an on þa swiðran healfe & oðer on þa wynstran.

[103400 (27.39)] Witodlice þa wegferendan hyne bysmeredon & cwehton heora heafod.

[103500 (27.40)] & cwædon, wa þæt ðes towyrpð Godes templ & on þrim dagum hyt eft getimbrað, gehæl nu þe sylfne; Gyf þu sy Godes sunu ga nyþer of þære rode.

[103600 (27.41)] Eac þæra sacerda ealdras hyne bysmeredon mid þam bocerum & mid þam ealdrum & cwædun.

[103700 (27.42)] Oþere he gehælde & hyne sylfne gehælan ne mæg; Gyf he Israhela cyning sy ga nu nyþer of þære rode & we gelyfað hym.

[103800 (27.43)] He gelyfð on God; Alyse he hyne nu gyf he wylle witodlice he sæde, Godes sunu ic eom.

[103900 (27.44)] Gelice þa sceaðan þe mid him ahangene wæron hyne hyspdun.

[104000 (27.45)] Witodlice fram þære sixtan tide wæron gewurden þystru ofer ealle eorðan oþ þa nigoþan tid.

[104100 (27.46)] & ymbe þa nygoðan tid clypode se Hælend mycelre stefne & þuss cwæð, heli heli lema zabdani, þæt ys on Englisc, min God, min God, to hwi forlete þu me?

[104200 (27.47)] Soþlice sume þa ðe þær stodon & þis gehyrdon cwædon, nu he clypað Heliam.

[104300 (27.48)] Ða hrædlice arn an heora & genam ane spongean & fylde hig mid ecede & asette an hreod þæron & sealde hym drincan.

[104400 (27.49)] Witodlice þa oðre cwædon, læt, utun geseon hwæþer Helias cume & wylle hyne alysan.

[104500 (27.50)] Þa clypode se Hælynd eft mycelre stefne & asende hys gast.

[104600 (27.51)] & þærrihte ðæs temples wahryft wearð tosliten on tewgen dælas fram ufeweardon oð nyþeweard; & seo eorðe bifode & stanas toburston.

[104700 (27.52)] & byrgena wurdun geopenode & manige halige lichaman ðe ær slepon aryson.

[104800 (27.53)] & þa hig uteodon of þam byrgenum æfter hys æryste hig comun on þa haligan ceastre & æteowdon hig manegum.

[104900 (27.54)] Witodlice þæs hundredes ealdor & ða þe mid him wæron healdende þone Hælynd þa hig gesawon þa eorðbifunge & þa ðing ðe þær gewurdon hig ondredon heom ðearle & cwædon, soðlice godes sunu wæs þes.

[105000 (27.55)] Witodlice þær wæron manega wif feorran þa ðe fyligdon þam Hælende fram Galilea him ðenigende.

[105100 (27.56)] Betwuh þam wæs seo Magdalenisce Maria & Maria Iacobes moder & Iosephes modur & Zebedeis sunena modor.

[105200 (27.57)] Soðlice þa hyt æfen wæs com sum weli mann of Arimathia þæs nama wæs Iosep se sylfa wæs þæs Hælyndes leorningcniht.

[105300 (27.58)] He genealæhte to Pilate & bæd þæs Hælyndes lichaman; ða het Pilatus agyfan him þone lichaman.

[105400 (27.59)] & Iosep genam þone lichaman & bewand hyne mid clænre scytan.

[105500 (27.60)] & lede hyne on hys niwan byrgene ða he aheow on stane; & he toawylte mycelne stan to hlide þære byrgene & ferde syþþan.

[105600 (27.61)] Ðær wæs soðlice seo Magdalenisce Maria & seo oðer Maria sittende æt þære byrgene.

[105700 (27.62)] Witodlice oðrum dæge þe wæs gearcungdæg comon togædere þæra sacerda ealdras & þa sundorhalgan to Pilate.

[105800 (27.63)] & cwædon, hlaford we gemunon þæt se swica sæde þa he on life wæs, æfter þrym dagon ic arise.

[105900 (27.64)] Hat nu healdan þa byrgene oð þone þryddan dæg þe læs hys leorningcnihtas cumon & forstelon hyne & secgeon þam folce þæt he aryse of deaþe; þonne byð þæt æftre gedwyld wyrse þonne þæt ærre.

[106000 (27.65)] Ða cwæð Pilatus, ge habbað heordrædenne; Farað & healdað swa swa ge witon.

[106100 (27.66)] Soþlice hig ferdon & ymbetrymedon þa byrgene & innseglodon þone stan mid þam weardum.

[106200 (28.1)] Soðlice þam restedæges æfene se þe onlihte on þam forman restedæge com seo Magdalenisce Maria & seo oðer Maria þæt hig woldon geseon þa byrgene.

[106300 (28.2)] & þær wearð geworden micel eorþbifung witodlice Drihtenes engel astah of heofonan & genealæhte & awylte þone stan & sæt þær onuppan.

[106400 (28.3)] Hys ansyn wæs swylce ligyt & hys reaf swa hwite swa snaw.

[106500 (28.4)] Witodlice þa weardas wæron afyrhte & wæron gewordene swylce hig deade wæron.

[106600 (28.5)] Ða andswarode se engel & sæde þam wifon, ne ondræde ge eow; Ic wat witodlice þæt ge seceað þone Hælynd þone þe on rode ahangen wæs.

[106700 (28.6)] Nys he her; He aras soðlice swa swa he sæde; Cumað & geseoð þa stowe þe se Hælynd wæs on aled.

[106800 (28.7)] & farað hrædlice & secgeað hys leorningcnihtum þæt he aras; & soðlice he cymð beforan eow on Galileam þær ge hyne geseoþ; Nu ic secge eow.

[106900 (28.8)] Ða ferdon hig hrædlice fram þære byrgene mid ege & mid myclum gefean & urnon & cyðdon hyt hys leorningcnihton.

[107000 (28.9)] & efne þa com se Hælynd ongean hig & cwæð, hale wese ge; Hig genealæhton & genamon hys fet & to him geeaðmeddon.

[107100 (28.10)] Ða cwæð se Hælynd to heom, ne ondræde ge eow; Farað & cyþað minum gebroþrum þæt hig faron on Galileam þær hig geseoþ me.

[107200 (28.11)] Þa þa hig ferdon þa comon sume þa weardas on þa ceastre & cyðdon þæra sacerda ealdrum ealle þa ðing þe ðær gewordene wærum.

[107300 (28.12)] Ða gesamnudon þa ealdras hig & worhtun gemot & sealdon þam ðegenum micyl feoh & cwædon.

[107400 (28.13)] Secgeað þæt hys leorningcnihtas comon nihtes & forstælan hyne ða we slepun.

[107500 (28.14)] & gyf se dema þiss geaxað we lærað hyne & gedoð eow sorhlease.

[107600 (28.15)] Ða onfengon hig þæs feos & dydon eallswa hig gelærede wæron & þis wurd wæs gewidmærsod mid Iudeum oð þisne andweardan dæg.

[107700 (28.16)] Ða ferdon þa endlufun leornigncnihtas on þone munt þær se Hælynd heom dihte.

[107800 (28.17)] & hyne þær gesawun & hig to him geeaðmeddun; Witodlice sume hig tweonedon.

[107900 (28.18)] Ða genealæhte se Hælynd & spræc to heom þas þing & þuss cwæð, me is geseald ælc anweald on heofonan & on eorðan.

[108000 (28.19)] Farað witodlice & lærað ealle þeoda & fulligeað hig on naman Fæder & suna & þæs halgan gastes.

[108100 (28.20)] & lærað þæt hig healdon ealle þa ðing þe ic eow bebead; & ic beo mid eow ealle dagas oð worulde geendunge.